ΣΚΕΨΕΙΣ, ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ, ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ «ΣΩΦΡΟΝΙΣΜΟ» ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ

Προς: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Υπ’ όψιν: κου Υπ/γού Ν. Παρασκευόπουλου

Κοιν.:       κο Υπ/γό Ι. Πανούση

                κα Πρόεδρο της Βουλής Ζ. Κωνσταντοπούλου

κκ Βουλευτές Γ. Βαρεμένο, Β. Κατριβάνου, Α. Κουράκη, Π. Ντριτσέλη, Α.         Παπαδόπουλο

κο Π. Λάμπρου

ΚΛΙΜΑΚΑ ΜΚΟ

Ψ.Κ. Κορυδαλλού

Αθήνα, 18/02/2015

Κύριε Υπουργέ,

Σας χαιρετίζω και εύχομαι επιτυχία στο έργο του τομέα σας.

Λέγομαι Σαμαράς-Ζαρανίκας Κώστας του Ευάγγελου και της Αναστασίας και γεννήθηκα το 1959 στα Τρίκαλα από πατέρα οικοδόμο και μητέρα οικιακά (ο πατέρας μου πέθανε το 2005)-δεν έχω προσωπική οικογένεια.

Λόγω εργασίας του πατέρα μου μεγάλωσα και πήγα σε διάφορα σχολεία ανά την Ελλάδα-Τρίκαλα, Αθήνα, Πύργο, Ολυμπία, Ζαχάρω. Έβγαλα το Λύκειο στο Γαλάτσι της Αθήνας και φοίτησα στα Τ.Ε.Ι. Αθηνών (γραφιστική) χωρίς να πάρω πτυχίο. Επαναφοίτησα στην ίδια σχολή την περίοδο 2001-2004 σαν κρατούμενος πλέον στη Φυλακή Κορυδαλλού βγαίνοντας με εκπαιδευτικές άδειες (και τακτικές άδειες εξόδου μέχρι τον Απρίλιο του 2004 που αποφυλακίστηκα με υφ’ όρων απόλυση από τον Κορυδαλλό).

Επανασυλλήφθηκα τον 3/2012 μετά από ανάκληση της αναστολής μου από το Δικαστικό Συμβούλιο Πειραιά με πρόφαση μη εμφάνισης σε ένα (δικαιολογημένο) παρόν  στο Α.Τ. Τρικάλων αλλά με αληθινή αιτία όμως την κατά τον 11/2011 κατηγορία συμμετοχής σε κλοπές αυτοκινήτου (η οποία ακόμη εκκρεμεί στον ανακριτή).

Επανασυλλήφθηκα στην Αθήνα τον 3/2012 όπως προανέφερα όπου βρισκόμουν περιμένοντας την επανεξέταση του αιτήματός μου για ανάκληση της κληθείσας αναστολής μου όταν βρέθηκα σε τυχαίο έλεγχο από άντρες της Δ.Ι.Α.Σ. και κατηγορούμαι –είμαι υπόδικος λόγω αυτής της σύλληψης-για παράνομη κράτηση-ομηρία σε αυτόν τον έλεγχο.

Παραμένω τρία χρόνια υποδικο/κατάδικος από υπαιτιότητα δικηγόρων-λόγω απεργιών τους αναβλήθηκε η εκδίκαση της υπόθεσης δύο φορές και επειδή κατηγορούμαι για κακούργημα δεν μπορώ να δικαστώ χωρίς συνήγορο. Παρ’ όλο λοιπόν που έχω συμπληρώσει από την προηγούμενη και την τωρινή κράτηση σχεδόν 24,5 χρόνια ποινή (μαζί με τα ευεργετικά μεροκάματα) δεν μπορώ να κάνω χρήση κανενός δικαιώματος όπως αδείας κ.λπ.

Οφείλω εδώ να σας ενημερώσω ότι «μπήκα» πρώτη φορά φυλακή το 1985 για κλοπές-διαρρήξεις με πρώτη συνολική ποινή 7 χρόνια. Εν τω μεταξύ, είχα αποδράσει, με συνέλαβαν με καινούρια αδικήματα και στην πορεία, μετά από πέντε αποδράσεις και ισάριθμες απόπειρες, φορτώθηκα συνολική ποινή 25 χρόνια κάθειρξη για εγκλήματα κατά της περιουσίας συν πέντε χρόνια φυλακή για τις αποδράσεις (ασυγχώνευτα). Κάποια στιγμή γύρω στο 1997 μετά από ώριμη σκέψη αποφάσισα να αλλάξω διαδρομή, έγραψα ένα βιβλίο αυτοβιογραφικό, σχετικό με την παραβατικότητα και τις φυλακές στην Ελλάδα, εκδόθηκε το 1999 («Καταζητείται» εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ). Το 2001, μετά από προσπάθειες χρόνων, άρχισα να παίρνω άδειες από τη φυλακή Κορυδαλλού, τακτικές και μετά εκπαιδευτικές για συνέχιση σπουδών στα Τ.Ε.Ι. Αθηνών στο τμήμα Γραφιστικής μέχρι το 2004 που αποφυλακίστηκα με αναστολή.

Έχω γνώσεις ζωγραφικής, φωτογραφίας, γραφιστικής, ξυλογλυπτικής, ψηφιδωτών, μουσικής κ.λπ. και έχω δουλέψει επαγγελματικά γύρω απ’ όλους αυτούς τους τομείς. Έχω κάνει οκτώ ατομικές εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας-οι τέσσερεις κατά τα χρόνια της κράτησής μου. Από το 2007 μέχρι την ανάκληση της αναστολής μου κατά τον 1/2012 δούλευα στα Τρίκαλα σαν μικροπωλητής με άδεια λαϊκής.

Η αδειοδότησή μου το 2001 από την φυλακή Κορυδαλλού ήταν ευτυχής συγκυρία και συνύπαρξη όλων των μετεχόντων στο τότε συμβούλιο της φυλακής και της θετικής αντιμετώπισής μου εκ μέρους τους. Επιπλέον, με την αποφυλάκισή μου βοηθήθηκα οικονομικά από το σχετικό πρόγραμμα επαγγελματικής επιδότησης από τον ΟΑΕΔ για καλλιτεχνικό εργαστήριο που άνοιξα στο Αιγάλεω. Αργότερα και για ένα χρόνο δούλεψα παράλληλα στη Μ.Κ.Ο.  ΚΛΙΜΑΚΑ.

Οφείλω εδώ να πω ότι την περίοδο μετά την αποφυλάκισή μου είχα θετική αντιμετώπιση και από άτομα και από φορείς της κοινωνίας.. Παρ’ ολ’ αυτά, οι ειδικές θετικές αντιμετωπίσεις και οι ευτυχείς συγκυρίες προσώπων δεν αρκούν για να διορθώσουν ένα ολόκληρο σύστημα κράτησης στην Ελλάδα που λέγεται «Σωφρονιστικό» στο οποίο μπαίνεις ολόκληρος, όπως στη μηχανή του κιμά και βγαίνεις κομματάκια (προς ενημέρωσή σας, κατά το συνολικό χρόνο της κράτησής μου, πέρασα από έντεκα Ελληνικές φυλακές και άλλα τόσα Α.Τ.  και  μεταγωγά).

Μπήκα στη διαδικασία ανάκλησης σκέψεων, εικόνων και σχετικών συζητήσεων με άλλους κρατούμενους γύρω από προτεινόμενες αλλαγές σε αυτόν τον χώρο λίγο πριν τις τελευταίες εκλογές και με την ελπίδα και μόνο ότι μία (σχετικά) αριστερή κυβέρνηση θα έχει από τη φύση της διάθεση για αληθινές κοινωνικές αλλαγές.

Προέκυψαν λοιπόν αυτά τα κείμενα τα οποία αποτελούνται από ενότητες – «Μικρή Ιστορική Αναδρομή» - «Περί Σωφρονισμού» - «Σωφρονισμός και Σωφρονιστές στις Ελληνικές Φυλακές» - «Μερικά Ερωτήματα για Προβληματισμό» - «Συμπεράσματα για Προβληματισμό» - «Προτάσεις περί Μεταχείρισης Κρατουμένων» «Άλλες Προτάσεις Μεταχείρισης και Διαβίωσης Κρατουμένων». Εφόσον εσείς τα βρείτε ενδιαφέροντα, τα διαβάζετε-μελετάτε με όποια σειρά θέλετε.

Τέλος, συγχωρείστε το ύφος μου αν φαίνεται σκληρό μερικές φορές και άλλες τόσες υποδεικτικό αλλά είκοσι τρία χρόνια στενής επαφής με το διωκτικό και «σωφρονιστικό» σύστημα έχουν αφήσει βαθειά ίχνη μέσα μου και ελάχιστες αυταπάτες για αλλαγές.

Στη διάθεσή σας για κάθε διευκρίνιση.

Κώστας Σαμαράς, Ψ.Κ. Κορυδαλλός  

ΣΚΕΨΕΙΣ, ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ, ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ «ΣΩΦΡΟΝΙΣΜΟ» ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ

Μικρή Ιστορική Αναδρομή

Θα κάνω εδώ μια μικρή αναδρομή γύρω από τις αλλαγές στο Σωφρονιστικό Κώδικα και στη διαβίωση στις Ελληνικές φυλακές από τις εμπειρίες μου και τις γνώσεις μου σαν κρατούμενος από το 1985 μέχρι σήμερα (μείον 3 χρόνια σε αποδράσεις και 7,5 χρόνια που ήμουν αποφυλακισμένος υπό όρους)

Το 1985 λοιπόν που πρωτομπήκα στον Κορυδαλλό λειτουργούσαν για «ποινικούς» κρατούμενους 3 πτέρυγες με 120 κελιά η κάθε μία (του ενός ατόμου βασικά), όπου «φιλοξενούνταν» ένα με δύο άτομα σε μονά κρεβάτια, σε αναλογία 50/50 για όλη τη φυλακή, ενώ μία ακόμα (η Α΄ τότε) πτέρυγα εξίσου των 120 κελιών, την είχαν «καπαρώσει» κυβερνητική αδεία, μια ντουζίνα χουντικοί για πάρτη τους και χρησιμοποιούσαν άλλο κελί για κρεβατοκάμαρα, άλλο για κουζίνα, άλλο για living-room κ.λπ. Επίσης, αν δεν κάνω λάθος, υπήρχε άλλη μία χωριστή πτέρυγα ανηλίκων. Σύνολο τότε κρατουμένων, 600-700 άτομα.

Σήμερα, με απελευθερωμένες την ακτίνα των χουντικών (που μας «χαιρέτησαν» όλοι εκτός από τον Πατακό που έχει αποφυλακιστεί) και αυτήν των ανηλίκων, συν μία ακόμη επέκταση που έγινε για τους «τρομοκράτες», η φυλακή Κορυδαλλού «φιλοξενεί» 2.300 περίπου κρατούμενους σε 6 πτέρυγες, ανά 3-4 άτομα στα κελιά σε διπλά κρεβάτια με ελάχιστο ζωτικό χώρο που ακόμη και σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν και κρατούμενοι που κοιμούνται στρωματσάδα στο δάπεδο! Υπάρχουν επίσης άλλοι 300 περίπου στο Ψυχιατρείο Κρατουμένων Κορυδαλλού και 200 περίπου στο Νοσοκομείο Κρατουμένων Άγιος Παύλος και οι Γυναικείες φυλακές (?) που συμπληρώνουν το κτιριακό συγκρότημα των Φυλακών Κορυδαλλού.

Ως προς την ενημέρωση και τη «διασκέδαση», τότε δεν επιτρεπόταν ατομικές τηλεοράσεις όπως σήμερα, μόνο ράδια, εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία, ενώ υπήρχε από μία ασπρόμαυρη τηλεόραση στον κοινόχρηστο, ισόγειο διάδρομο κάθε πτέρυγας.

Τηλεφωνική επικοινωνία με τους οικείους μόνο, γινόταν κατόπιν έγκρισης σχετικού αιτήματος από τον αρχιφύλακα ή τον διευθυντή και γινόταν στο χώρο του αρχιφυλακείου το πολύ μέχρι μία φορά την εβδομάδα με ταυτόχρονη συνακρόαση. (Σήμερα υπάρχουν καρτοτηλέφωνα ελεύθερης χρήσης που όμως καταγράφονται).

Τα επισκεπτήρια γίνονταν και γίνονται στους ίδιους χώρους με μεγάλη οχλοβοή και φασαρία τότε, γιατί δεν υπήρχαν εσωτερικά τηλέφωνα όπως σήμερα και μιλούσαμε πίσω από τριπλές διαχωριστικές σίτες. Τα γράμματα ήταν ελεύθερα σε αριθμό αλλά ελέγχονταν το γραπτό περιεχόμενο και των εισερχομένων και των εξερχομένων. Σήμερα ελέγχεται μόνο ο φάκελος των εισερχομένων.

Οι κοινωνικές υπηρεσίες ήταν υποτυπώδεις και το αρμόδιο τμήμα υποστελεχωμένο, η ιατρική περίθαλψη ανάλογη. Σήμερα, ενώ οι υπηρεσίες αυτές έχουν αναβαθμιστεί, ο υπερπληθυσμός στη φυλακή τις έχει αφήσει πάλι πίσω ακυρώνοντας τον σκοπό ύπαρξής τους.

Δεν υπήρχε ο θεσμός των συμμετοχικών Συμβουλίων της Φυλακής και τις κυριότερες αποφάσεις για τις λειτουργίες της φυλακής, τις τιμωρίες και τα προνόμια των κρατουμένων τις έπαιρνε ο διευθυντής σε συνεννόηση πότε – πότε με τον αρχιφύλακα, σίγουρα πιο γρήγορα και πιο ευέλικτα απ’ ότι αργότερα τα Συμβούλια. Συχνά όμως και λόγω της αρχής ενός ανδρός, γινόταν δικτατορίσκος.

Άδειες εξόδου από τη φυλακή τακτικές και εκπαιδευτικές δεν δίνονταν αφού δεν υπήρχε ο θεσμός, όπως δεν υπήρχε για την ημιελεύθερη διαβίωση (που ακόμα είναι στα χαρτιά), για την κοινωνική εργασία, τη θεσμική υποστήριξη των αποφυλακισμένων κ.λπ. ενώ για τα στοιχεία των τότε αναστολών δεν έχω εικόνα. Τα μίνιμουμ όρια της κράτησης πάντως για την άσκηση αναστολής ήταν μεγαλύτερα από τα σημερινά.

Οι ξενόφερτοι κρατούμενοι το 1985 ήταν ελάχιστοι, ενώ σήμερα έφτασαν το 60% περίπου του συνόλου των φυλακών ενώ οι τοξικομανείς, από μια μειοψηφία τότε, έφτασαν το 35% περίπου.

Οι αποδράσεις ήταν ελάχιστες, όπως και οι εξεγέρσεις

Παρόμοια η διαβίωση και στις υπόλοιπες φυλακές με χειρότερες τότε τις παμπάλαιες Κερκύρας, Επταπύργιου, Τρικάλων κ.λπ. και καλύτερες τις 4 αγροτικές Αγιάς, Τίρυνθας, Κασσαβέτειας και Κασσάνδρας (όπως και σήμερα βέβαια που παρέμειναν 4). Οι συνθήκες διαβίωσης εξαρτιόνταν βασικά από την χωροταξική κατασκευή, από το εάν είχαν θαλάμους ή κελιά (ή και τα δύο), από το ποιόν της διοίκησης και του φυλακτικού προσωπικού και από τον αριθμό των κρατουμένων.

Συνολικά στις Ελληνικές φυλακές το 1985 κρατούνταν γύρω στις 4.500 κρατουμένους σε 27 περίπου ιδρύματα και το 2014 πριν τα έκτακτα νομοθετήματα για μικρή αποσυμφόρηση είχαν φτάσει τα 13.000 άτομα σε συνολικά 34 περίπου φυλακές και για 9.500 (επίσημα) θέσεις, (αφού άνοιξαν εν τω μεταξύ άλλες 10 φυλακές ανηλίκων, γυναικών, τοξικομανών κ.λπ. έκλεισαν 3 παλιές  και προστέθηκαν μερικές πτέρυγες σε 2-3 από τις υπάρχουσες, ενώ 2 από τις νέες υπολειτουργούν λόγω υποστελέχωσης).

Παράλληλα με τις νέες φυλακές, οι πανέξυπνοι εγκέφαλοι του Σωφρονιστικού σχεδιασμού μαζί με τις εκάστοτε διοικήσεις των φυλακών διπλασίασαν τα κρεβάτια στα κελιά και τους θαλάμους, κατασκευάζοντας διπλά και ενίοτε τριπλά, ώστε να αυξηθεί τεχνητά η συνολική χωρητικότητα στις φυλακές (κατά 5.000 δηλαδή θέσεις μαζί με τις νέες) παράνομα, παραβιάζοντας κάθε ανθρώπινο δικαίωμα για ελάχιστο ζωτικό χώρο για κάθε κρατούμενο και κάθε σχετικό άρθρο του Σωφρονιστικού Κώδικα (που οι ίδιοι είχαν νομοθετήσει), δημιουργώντας έτσι ένα χωροταξικό τετελεσμένο και ένα αποπνικτικό καθεστώς διαβίωσης για τους κρατούμενους από τους οποίους η πλειοψηφία (και ειδικά των ξένων) δεν γνωρίζουν τίποτα για τα δικαιώματά τους και το δέχονται μοιρολατρικά αφού έτσι το βρήκαν ως νεοεισερχόμενοι.

Επιπλέον, με βάση αυτό το χωροταξικό τετελεσμένο , οι αρμόδιες υπηρεσίες προβάλουν ψευδή στοιχεία συνολικής χωρητικότητας των φυλακών και ρίχνουν στάχτη στα μάτια του κόσμου περί του υποτιθέμενου «Σωφρονισμού».

Αντίστοιχα, αυξητικά και πολλαπλασιαστικά είναι και τα στατιστικά στοιχεία για την εξέλιξη της εγκληματικότητας αλλά επειδή δεν βρήκα τέτοια για το 1985, καταθέτω εδώ μερικά από κάποιες ενδεικτικές κατηγορίες εγκλημάτων του 1991 και του 2011.

	ΦΟΝΟΙ	ΛΗΣΤΕΙΕΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ	ΚΛΟΠΕΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ	ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ
1991	138	44	8.572	-
2011	184	108	24.897 (!)	10.203 (!)

Κλείνοντας αυτή τη «Σωφρονιστική» αναδρομή, θέλω εδώ να προσθέσω κάποιες εικόνες από συμπεριφορές πρώην υπουργών Δικαιοσύνης ΠΑΣΟΚ και Ν. Δημοκρατίας (οι οποίοι υποτίθεται πως εφαρμόζουν την επίσημη «Σωφρονιστική» πολιτική της Κυβέρνησής τους!)

Κατ’ αρχήν, θυμάμαι ότι γύρω στα 1990 σε εποχή εξεγέρσεων στις φυλακές, ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης της Ν.Δ. Αθανάσιος Κανελλόπουλος δεν «κώλυσε» να καλέσει στο υπουργείο του για συνομιλίες ομάδα-αντιπροσωπεία κρατουμένων.

Αντίθετα, λίγα χρόνια αργότερα, η επίσης «δεξιά» υπουργός Δικαιοσύνης Άννα – Ψαρούδα Μπενάκη, με αφορμή νέες εξεγέρσεις στις φυλακές, ανέφερε δημόσια και απαξιωτικά ότι δεν είχε καμία διάθεση να δώσει βήμα και λόγο σε κρατούμενους συνομιλώντας μαζί τους.

Αντίστοιχα, στα μέσα της δεκαετίας του ’90 ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης του ΠΑΣΟΚ,  ο «λαϊκός» Ευάγγελος Γιαννόπουλος είχε έρθει επίσκεψη στη φυλακή της Κέρκυρας και ενώ περνούσε με τη συνοδεία του έξω από τα κάγκελα των προαυλίων των δέκα ακτίνων της φυλακής και όταν στην πρώτη ακτίνα οι κρατούμενοι άρχισαν να τον «στριμώχνουν» λεκτικά, αυτός το ‘βαλε στα πόδια άρον - άρον και πήγε για καφέ στο γραφείο του Διευθυντή.

Λίγο καιρό μετά, πέρασε επίσης από τις φυλακή της Κέρκυρας ο επί ΠΑΣΟΚ πάλι ακομπλεξάριστος και άνετος υπουργός δικαιοσύνης κύριος Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος μπήκε με αυτοπεποίθηση μέσα στις ακτίνες και συζήτησε για ώρα μαζί τους για τα προβλήματά τους.

Τα παραπάνω παραδείγματα δείχνουν καθαρά ότι η πολιτική ιδεολογία, το ατομικό ήθος, η κυβερνητική πρακτική και οι προσωπικές επιδιώξεις σπάνια ευθυγραμμίζονται.

Συμπερασματικά, για έναν νεοεισερχόμενο κρατούμενο το 1985 υπήρχε μία λογική άνεση χώρου στις φυλακές, (αλλού περισσότερο, αλλού λιγότερο αλλά κοντά στα πλαίσια που ο «Σωφρονιστικός» Κώδικας όριζε), ενώ τώρα στις περισσότερες κλειστές φυλακές η κατάσταση είναι άθλια με τον υπερπληθυσμό.

Τότε η επικοινωνία με τους οικείους και τον έξω κόσμο γινόταν πολύ δύσκολα ενώ σήμερα μπορεί να γίνεται από το τηλέφωνο καθημερινά (εάν έχεις χρήματα και κάρτες βέβαια).

Τότε ο χρόνος μέσα στο κελί περνούσε πιο αργά, ειδικά αν ήσουν μόνος σου αλλά μπορούσες να συγκεντρωθείς στον εαυτό σου καλύτερα και να επανεξετάσεις τα «λάθη» σου.

Τότε τα ναρκωτικά σπανίζανε ενώ εδώ και πολλά χρόνια σε κάποιες φυλακές γίνεται συστηματικό εμπόριο με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθα (για τους κρατούμενους βέβαια).

Τότε έβγαζες «μονοκόμματη» τη φυλάκιση-ποινή σου μέχρι την (ενδεχόμενη) αναστολή, ενώ τώρα ένας σχετικός (;) αριθμός κρατουμένων «ξαλαφρώνουν» και ξαναφορτίζουν τις «μπαταρίες» τους με τη χρήση των αδειών των οποίων όμως η λογική, ο χρόνος και η τακτική πρώτης έγκρισης για έξοδο σε επιλεγμένους βασικά κρατούμενους εξαρτάται από την προσωπική διάθεση, την ιδεολογία, την αυτοπεποίθηση, τη δυνατότητα ψυχολογικής εκτίμησης κ.λπ. κάθε συμμετέχοντος στη σύνθεση του Συμβουλίου της κάθε φυλακής και ποικίλουν σε απόλυτους αριθμούς από ελάχιστες έως αρκετές, αλλά όχι αυτές που θα έπρεπε να παρέχονται.

Θέλω να προσθέσω επίσης ο εξής βασικό που καθορίζει και το πλαίσιο πραγματικής απαξίας του παρεχόμενου «Σωφρονισμού»:

Κατά το διάστημα της εικοσαετούς κράτησης μου, πέρασα κατ’ επανάληψη από 11 (έντεκα) συνολικά κλειστές φυλακές της χώρας. Μόνο μία φορά το 2012 σαν νεοεισερχόμενος μαζί με άλλους στη φυλακή Χαλκίδας μας έκανε ενημέρωση ο εκεί διευθυντής για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις μας σαν κρατούμενοι (συνοπτικά βέβαια) και πουθενά δε μου έδωσαν αντίγραφο εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας κατά την είσοδό μου (όπως αναφέρει ο Σωφρονιστικός Κώδικας) για ενημέρωσή μου, όπως και σε κανέναν άλλον απ’ αυτούς που το συζήτησα.

Επιπλέον, ποτέ και σε καμία φυλακή μέχρι τώρα δεν με φώναξε Κοινωνικός Λειτουργός-Ψυχολόγος-Εγκληματολόγος κ.λπ. για να μου κάνει «εκ βαθέων» συζήτηση, κάποιο τεστ αξιολόγησης προσωπικότητας και ούτε λόγος για συστηματική προσπάθεια αλλαγής αντιλήψεων, απόψεων, αρχών και ηθικής αναμόρφωσης.

Κανείς δεν ασχολείται με την οργάνωση μιας ταχύρυθμης βασικής εκπαίδευσης της Ελληνικής γλώσσας στους χιλιάδες ξενόγλωσσους κρατούμενους, για πρακτική εξυπηρέτηση τους στα καθημερινά προβλήματα, στα νομικά τους ζητήματα και για να αντιληφθούν ότι οι αρχές δεν τους βλέπουν σαν σκουπίδια!

Περί «Σωφρονισμού»

Καιρό πριν την πρώτη φυλάκισή μου, το 1985 είχα αντιληφθεί ότι κάτι δεν πάει καλά με το λεγόμενο «Σωφρονιστικό Σύστημα» και η αντίληψή μου αυτή έγινε πεποίθηση από τον πρώτο καιρό της φυλάκισής μου στον Κορυδαλλό.

Στη φύση τα πράγματα είναι απλά: Όταν υπάρχει ισορροπία καταστάσεων δεν υπάρχουνε συγκρούσεις, δεν υπάρχει κίνηση, δράση και το αντίστροφο. Όταν μαζεύονται σύννεφα στον ουρανό, (ξέρουμε τώρα ότι) αυξάνεται η διαφορά του ηλεκτρικού δυναμικού με τη γη και δημιουργούνται ηλεκτρικές εκκενώσεις-αστραπές-βροχή, τα σύννεφα διαλύονται και έρχεται ξανά ισορροπία. Εδώ δεν υφίσταται δίκαιο και άδικο παρά ένα φυσικό φαινόμενο, μέρος του κύκλου του νερού.

Όταν πεινάει όταν σαρκοφάγο ζώο, ένα λιοντάρι, κυνηγάει (δράση) ένα ελάφι, το σκοτώνει, τρώει όσο μπορεί αυτό και η οικογένειά του και μετά ξαπλώνει να χωνέψει και έρχεται ξανά ηρεμία και ισορροπία στη σαβάνα.

Ούτε εδώ υφίσταται δίκαιο και άδικο, ηθικό και ανήθικο, ούτε στο μυαλό του λιονταριού, ούτε στο μυαλό του ελαφιού, ούτε στο μυαλό του παρατηρητή, αφού τα ζώα αυτά έτσι έχουν μάθει να λειτουργούν στο περιβάλλον τους, από γεννησιμιού τους και όπως έχουν διαμορφωθεί τα στομάχια τους στην πορεία του χρόνου. Δεν νομίζω ότι είναι εύκολο τα ελάφια να γίνουν σαρκοφάγα και τα λιοντάρια να βόσκουν χορτάρι!

Όταν ένας αρχηγός κράτους/φυλής/έθνους έχει μεγαλώσει με προσωπικά συμπλέγματα έχει αντιπαλότητα με άλλον αρχηγό άλλης φυλής/έθνους/κράτους, ή ο λαός του χρειάζεται και άλλο «ζωτικό χώρο» ξεκινάει έναν επεκτατικό πόλεμο, κατακτάει άλλους λαούς και εδάφη, μεγαλώνει το κράτος του, εδραιώνονται νέα σύνορα και μετά έρχεται ισορροπία.

«Δίκαιον εστί του τω  Κρίτωνος το συμφέρον», είπαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι-«δεν υπάρχει δίκαιο και άδικο, υπάρχει μόνο το εφικτό» είπε διάσημος Έλληνας του 20^ου αιώνα.

Ο ισχυρότερος ονομάζει την επιβολή της δύναμής του «δίκαιον». Η επιβολή της δύναμης εφαρμόζεται διαχρονικά με τις γροθιές, με το σπαθί, με το πιστόλι, με το τανκ, με το αεροπλανοφόρο, με την πυρηνική βόμβα, με την τηλεχειριζόμενη βόμβα, με την τηλεχειριζόμενη σκέψη. (Δεν έχει γίνει ακόμη απόλυτα αλλά δεν θα αργήσει!)

Ο όρος «δίκαιο» ανήκει στο νομικό λεκτικό σύστημα έχει τη μορφή της προβιάς με την οποία καλύπτεται κάθε λύκος της εξουσίας για να μην τρομάζουν τα πρόβατα, ο ισχυρότερος δηλαδή (και ειδικά στις νεότερες εποχές) καλύπτει την πράξη ή τις πράξεις του με ταμπέλες-πέπλα αναπόφευκτης απολυτότητας για να επιβάλει την ορθότητα και την αναγκαιότητά τους, σαν να είναι οι μοναδικές επιλογές που θα μπορούσε να έχει!

Γεννιόμαστε χωρίς να το θέλουμε, αυθαίρετα, από μία μάνα, μίας συγκεκριμένης οικογένειας (ή ορφανοί), σε μια συγκεκριμένη χώρα, μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, μας επιβάλλεται μια συγκεκριμένη γλώσσα,  θρησκεία, ηθικές αρχές, κοσμική αντίληψη, συγκεκριμένες ιδέες και θέσεις για τον ήλιο, το Θεό, τη γειτονική χώρα, τον γείτονα, όλα αυτά χωρίς να μπορούμε να αντισταθούμε σε όλον αυτόν τον μηχανισμό, παρά δεχόμαστε όσα μας σερβίρουν μέχρι που κάποια στιγμή ο εγκέφαλός μας ωριμάζει και αρχίζει να αυτονομείται, να δημιουργεί αυτοσυνείδηση και αυτοέλεγχο και εκεί πλέον αρχίζουν τα δύσκολα.

Αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχει μία ρευστότητα στον κόσμο («τα πάντα ρει») και ό,τι είναι δίκαιο και ηθικό για τους άλλους, δεν είναι απαραίτητα για εμάς και το αντίστροφο, (κάποιες φορές η γνώση αυτή πληρώνεται ακριβά).

Άλλες φορές, οι ανάγκες, οι σκέψεις, τα κίνητρα μας, οι επιδιώξεις μας και η μεθοδολογία μας συμπίπτουν λίγο-πολύ με τα αντίστοιχα άλλων ατόμων, ομάδων, φυλών, εθνών.

Τότε ενωνόμαστε για επίτευξη ενός κοινού σκοπού και στόχου. Αντιλαμβανόμενος λοιπόν ότι έχω κάποια κοινά στοιχεία με την ιδεολογία που διαπερνάει τον οργανισμό του Σύριζα, μία αριστερή ιδεολογία δηλαδή, θα ήθελα να προσθέσω και εγώ κάποιες σκέψεις, εμπειρίες, παρατηρήσεις, ερωτήματα και προτάσεις σε σχέση με την αναγκαιότητα τροποποίησης αλλαγής και βελτίωσης του λεγόμενου «Σωφρονιστικού Συστήματος» στη χώρα μας.

Δεν διστάζω να ομολογήσω εδώ ότι ήμουνα από πολύ μικρός φύσει και θέσει αντίθετος σε κάθε μορφή καταναγκασμού και στερητικών μέτρων. Ήδη από ηλικίας δώδεκα χρονών είχα αποφασίσει (χωρίς να θυμάμαι τις αιτίες που με οδήγησαν εκεί), ότι δεν θα υπηρετούσα στον στρατό-όπως και έγινε, με σαφή πλέον γνώση πολύ αργότερα.

Η πρώτη φυλάκισή μου το 1985 μου δημιούργησε μεγάλο διανοητικό και συναισθηματικό σοκ, αν και ήμουν ενημερωμένος θεωρητικά από καιρό πριν.  Από τους πρώτους μήνες της κράτησής μου και ενώ ήμουν υπόδικος, (για κλοπές και διαρρήξεις τότε) σχεδίαζα απόδραση με ομηρία του διευθυντή με ψεύτικο όπλο. Από ατυχία το ψεύτικο όπλο βρέθηκε, η απόδραση ναυάγησε και εγώ για «σωφρονισμό» βρέθηκα αλυσοδεμένος στα υπόγεια μπουντρούμια του ψυχιατρείου Κορυδαλλού ώστε να «καθαρίσει»  το μυαλό μου!

Αυτή ήταν η αρχή μιας προσωπικής και μακροχρόνιας σχέσης αγάπης και μίσους με το Ελληνικό «σωφρονιστικό» σύστημα.

Και τίθεται το ερώτημα. Τι είναι τέλος πάντων αυτός ο «σωφρονισμός»;

Επανέρχομαι εδώ στην πεποίθηση της αρχής της φυλάκισής μου το 1985. Ότι δηλαδή ότι ο υποτιθέμενος «σωφρονισμός» με τη μορφή που ισχύει, λειτουργεί και εφαρμόζεται, (στην Ελλάδα βέβαια), βασίζεται κυρίως σε ένα ιδεολογικό παραλογισμό. Μία εξουσιαστική δομή, το κράτος, έχει κτίσει κυριολεκτικά και μεταφορικά ένα υλικό και άυλο- ανόργανο και οργανικό μηχανισμό με τον οποίο θεσπίζει και εφαρμόζει ένα ενιαίο τύπο νομικής ποινής στέρησης της προσωπικής ελευθερίας από νομικούς  παραβάτες και «εγκληματίες» για ελάχιστο μέχρι πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και με αυτόν τον τρόπο τους τιμωρεί-επιβάλει το «δίκαιο» για τις παρανομίες τους και επομένως φέρνει την κοινωνική ισορροπία.

Από την άλλη μεριά το κόστος κτισίματος και λειτουργίας αυτού του Συστήματος, μισθοί υπαλλήλων, κτιριακές κατασκευές, μεταγωγές, σίτιση, διαμονή, ασφάλεια, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των κρατουμένων-παρανόμων, χρεώνεται σε όλη την κοινωνία και στα θύματα αυτών των παρανόμων! Δηλαδή αυτός που του κλέψανε το σπίτι και η γυναίκα που της σκότωσαν τον άντρα οι χούλιγκαν στο γήπεδο πληρώνουν κι από πάνω για τη νομική δίωξη, τη σίτιση, διαμονή, ασφάλεια, περίθαλψη των θυτών τους. Και όχι μόνο για όλα αυτά, αλλά στα σύγχρονα «δυτικά» κράτη η κοινωνία (και τα θύματα γενικά της παραβατικότητας) πλήρωναν και για κάτι ακόμα: για την ύπαρξη στις φυλακές επιστημονικού προσωπικού που θα ασχολείται με τον «Σωφρονισμό» των παρανόμων και την ομαλή επανένταξή τους στην κοινωνία.

Τίθεται το ερώτημα νούμερο δύο: μήπως άραγε νιώθει ενοχές η κοινωνία λόγω της επιβολής ενιαίων ποινών στέρησης της ελευθερίας στους νομικούς παραβάτες της;

Μήπως νιώθει ενοχές η κοινωνία που γεννάει τις αντιφάσεις που δημιουργούν πλούσιους και φτωχούς, όμορφους και άσχημους, άσημους και διάσημους, εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους, ανεργία, αρρώστιες, πολέμους, στοιχεία και παραμέτρους που με τη σειρά τους γεννάνε κάθε λογής νομικούς παραβάτες, από τον χρεοφειλέτη μέχρι τον εκτελεστή «τρομοκράτη»;

Παρατηρείται λοιπόν το φαινόμενο όσο πιο «πολιτισμένο» είναι ένα κράτος, μια κοινωνία, όσο καλύτερους κοινωνικούς θεσμούς έχει, τόσο καλύτερα οργανωμένο και αποτελεσματικό  Σωφρονιστικό Σύστημα έχει και το αντίθετο: όσο πιο απολυταρχικό καθεστώς ή ακραία καπιταλιστικό σύστημα έχει, τόσο χάλια είναι οι φυλακές του και αναποτελεσματικός η και εντελώς ανύπαρκτος ο σωφρονιστικός του μηχανισμός.

Κάποιες άλλες εποχές και σε κάποιες άλλες κοινωνίες με την ανθρώπινη σκέψη ακόμα στα σπάργανα, ίσχυε το «οδόντα αντί οδόντος και οφθαλμό αντί οφθαλμού» με την απολυτότητα του οποίου γλύτωναν από την κατασκευή και λειτουργία φυλακών και Σωφρονιστικών Συστημάτων! (όχι ότι δεν ισχύει ακόμα και σήμερα σε διάφορα απολυταρχικά και θεοκρατικά καθεστώτα)

Στη συνέχεια οι άνθρωποι το φιλοσόφησαν, ήρθε η αναγέννηση, ο διαφωτισμός, το «σκέφτομαι άρα υπάρχω» η εξάπλωση των δημοκρατικών θεσμών, ο αλτρουισμός, ο ανθρωπισμός, ο κομουνισμός κ.λπ. κ.λπ. που διαμόρφωσαν σταδιακά και εκλέπτυναν την ανθρώπινη σκέψη στο σημείο που όταν πολεμάς να μη βάφεις πλέον τα χέρια σου με αίμα αλλά να σκοτώνεις τον εχθρό σου πατώντας απλά ένα κουμπί!

Έτσι εξελίχθηκε και η εξουσιαστική-κρατική-κοινωνική, ποινική τιμωρία-ποινή-σωφρονισμός κατά παντός πολιτικού αντιπάλου- αναρχικού-ποινικού παραβάτη και από τη στέρηση της ελευθερίας-στα πρώτα σκοτεινά και υπόγεια μπουντρούμια-κάτεργα και από τους δεσμοφύλακες με τα τεράστια κλειδιά στο ένα χέρι για τις πόρτες και στο άλλο χέρι το ρόπαλο φτάσαμε στη στέρηση της ελευθερίας,-φυλάκιση πάλι μεν αλλά και με θεσμοθετημένο επιστημονικό προσωπικό για να μας προσφέρει τις «Σωφρονιστικές» του υπηρεσίες μέσα σ’ ένα «Σωφρονιστικό Κατάστημα» και όχι φυλακή, του οποίου «Σωφρονιστικοί Υπάλληλοι» με το ένα χέρι ανοιγοκλείνουν τις πόρτες των κελιών με κουμπιά ηλεκτρονικά και με το άλλο χέρι μιλάνε στο κινητό τους!

Έτσι η εξέλιξη ήρθε και στην Ελλάδα και οι Φυλακές έγιναν «Σωφρονιστικά Καταστήματα» κάτι ανάλογο δηλαδή με τα «Καταστήματα Αφορολογήτων Ειδών» ή τα «Καταστήματα Νεωτερισμών». Μόνο βιτρίνες δεν τους βάλανε!

Είναι απορίας άξιο πως είναι δυνατόν κάποιοι (αν)εγκέφαλοι του επικοινωνιακού σχεδιασμού κάποιων κυβερνήσεων να πιστεύουν ότι αν αλλάξουν ετικέτα σε έναν φορέα-οργανισμό-μηχανισμό του δημοσίου αλλάζει και η ουσία του!(επί ΠΑΣΟΚ ειδικά έπαιξε πολύ αυτή η νεωτεριστική ονοματολογία)

Δυστυχώς δεν φτάνουν οι νεωτεριστικές ονοματολογίες και νομολογίες (και μιλάμε για την Ελλάδα γιατί αλλού υπάρχουν και χειρότερα και καλύτερα συστήματα ) και ο αλτρουιστικός «Σωφρονιστικός» Κώδικας για τα μάτια του κόσμου και των ψηφοφόρων: Να, είμαστε Ευρώπη, ένα σύγχρονο κράτος, δεν έχουμε φυλακές, έχουμε «Σωφρονιστικά Καταστήματα» μικρύναμε τα όρια των ποινών, ιδρύσαμε «καταστήματα απεξάρτησης» τοξικομανών, παρέχουμε τακτικές άδειες εξόδου στους «σωφρονισμένους» κρατούμενους για να βλέπουν τις μανούλες και τις γυναίκες τους και να μην διαλύονται οι οικογενειακοί δεσμοί, παρέχουμε αναστολές στην ώρα τους, έχουμε επιστήμονες όλων των κλάδων στα «Σ.Κ.» για τη διαρκή και πλήρη ψυχολογική και κοινωνική υποστήριξη των κρατουμένων –πελατών μας, ελεύθερη τηλεφωνική επικοινωνία με φίλους και συγγενείς, προγράμματα απεξάρτησης, θεσμικά εδραιωμένη κοινωνική επανένταξη και υποστήριξη για τους αποφυλακισμένους κ.λπ.

Με άλλα λόγια, στην Ελλάδα μπαίνεις στη φυλακή αντικοινωνικός εγκληματίας και βγαίνεις αγγελούδι του Μιχαήλ Άγγελου!

Μόνο που δεν είναι έτσι ακριβώς τα πράγματα, γιατί όση επιτυχία είχαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις με τις δυτικότροπες καπιταληστρικές ιδεολογίες και πρακτικές στα πολιτικοοικονομικά πεπραγμένα της χώρας, άλλη τόση είχαν και στα «Σωφρονιστικά» πεπραγμένα!

Είναι λοιπόν επιτυχία της Σωφρονιστικής πολιτικής ο τριπλασιασμός του αριθμού των κρατουμένων στις Ελληνικές Φυλακές από το 1985 μέχρι σήμερα;

Είναι επιτυχία του γενικότερου Σωφρονιστικού συστήματος, του διωκτικού-δικαστικού-νομικού-σωφρονιστικού μηχανισμού ο πολλαπλασιασμός των στατιστικών δεικτών της γενικής παραβατικότητας στη χώρα;

Είναι σωφρονιστική επιτυχία να μπαίνεις στη φυλακή ένας μικροκλέφτης το 1985 με 7 (επτά) χρόνια αρχική ποινή, να βγαίνεις το 2004 με αναστολή από τελική ποινή 25 χρόνων συν άλλα 5 χρόνια μετά λήξεως από σύνολο 66 διαφορετικών ποινών και μετά 7,5 χρόνια να ξαναβρίσκεσαι στη φυλακή; (εγώ είμαι αυτός).

Είναι σωφρονιστική επιτυχία η υποτροπή-φυλάκιση του 70% των τοξικομανών κρατουμένων;

Είναι σωφρονιστική επιτυχία η υποτροπή-επαναφυλάκιση του 45% επί του γενικού συνόλου των κρατουμένων;

Είναι σωφρονιστική επιτυχία η τεχνητή ισορροπία στις φυλακές μέσω των ανεξέλεγκτων ναρκωτικών και της παροχής αφειδώς ψυχοτρόπων φαρμάκων από την υπηρεσία;

Είναι σωφρονιστική επιτυχία το κτίσιμο και λειτουργία  (δηλαδή η αύξηση) κατά 8 επί πλέον νέων κλειστών φυλακών ασφαλείας και ούτε μιας καινούριας Αγροτικής (αντί για τη γενική μείωσή τους;) Μπορούν να υλοποιήσουν Σωφρονιστικό έργο 22 επιστήμονες (14 Κοινωνικοί Λειτουργοί, 2 Κοινωνιολόγοι, 5 Ψυχολόγοι, 1 Ψυχίατρος επισκέπτης) που αντιστοιχούν σε 1730 κρατούμενους (από τους οποίους 1565 ξένοι!) επί συνόλου 6 φυλακών που επισκέφτηκε το 2012 η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Σωφρονιστικού Συστήματος;(επισκέφθηκαν 10 αλλά για τις 6 μόνο αναφέρουν στοιχεία Επιστημονικού Προσωπικού στο Πόρισμα-Προσχέδιο Σωφρονιστικού Κώδικα) και με έναν πρόχειρο στατιστικό υπολογισμό αντιστοιχούν 3,5 κρατούμενοι ανά Κοινωνικό Λειτουργό/Ψυχολόγο επί μία ώρα απασχόλησης, μία φορά το μήνα ή 7 κρατούμενοι με μισή ώρα απασχόλησης επί δύο φορές το μήνα κοκ (με ωράριο εργασίας 8π.μ. με 12 το μεσημέρι που κλείνουν οι φυλακές για «μεσημβρινή κατάκλιση»). Δηλαδή με 7-8 κρατούμενους ακρόαση την ημέρα επί 22 εργάσιμες ημέρες του μήνα επί μισή ώρα μέσον όρο τον κρατούμενο ο ίδιος κρατούμενος θα μπορεί να δει δύο φορές το μήνα το Χ επιστήμονα για να «Σωφρονιστεί». (και με όλους αυτούς τους υπολογισμούς ενδεικτικά, γιατί στο σύνολο των κρατουμένων σε όλες τις φυλακές πιστεύω ότι αντιστοιχούν λιγότεροι επιστήμονες).

Περί «Σωφρονισμού και Σωφρονιστών» στις Ελληνικές Φυλακές

Σωφρονισμός με την έννοια της συνειδητής και οργανωμένης αλλαγής και αναμόρφωσης των πιθανών αντικοινωνικών πεποιθήσεων και συνηθειών του κάθε κρατούμενου και μελλοντικής αποτροπής του από νέες παράνομες ενέργειες, από ειδικούς επιστήμονες και γνώστες της ψυχολογίας και της συμπεριφοράς (ψυχολόγους, εγκληματολόγους, κοινωνιολόγους κ.λπ.), δεν υφίσταται. Τέτοιου επιπέδου συστηματικό και οργανωμένο έργο για ατομική συνειδητοποίηση, αλλαγή συμπεριφοράς και ομαλή επανακοινωνικοποίηση, ούτε γινόταν στο παρελθόν, ούτε γίνεται στο παρόν των Ελληνικών φυλακών.

Και  αυτό γιατί στο παρελθόν δεν υπήρχαν ούτε πολιτική πρόθεση και σχέδιο ούτε ειδικοί επιστήμονες για εφαρμογή και υλοποίηση τέτοιου σκοπού και στα τελευταία χρόνια αυτοί που υπάρχουν αφενός δεν είναι αρκετοί για να εφαρμόσουν αυτό το έργο λόγω αυξανόμενου υπερπληθυσμού κρατουμένων και αφετέρου, εγώ δεν μπορώ να αντιληφθώ εάν πράγματι υπάρχει κρατική επίσημη γραμμή αληθινού Σωφρονισμού ή κατ’ επίφαση ή απλώς και επειδή η κατάσταση έχει ξεφύγει από τον έλεγχό τους, οι οδηγίες είναι «πράξτε κατά το δοκούν».

Έτσι λοιπόν, η εσωτερική συνειδησιακή αλλαγή στον κάθε κρατούμενο και η αντίστοιχη εξωτερική διαφοροποίηση στη συμπεριφορά του μετά τη φυλάκισή του, εξαρτάται περισσότερο από τις προσωπικές ηθικές αρχές και τις τύψεις σχετικά με τις παράνομες πράξεις του και από τις ψυχολογικές αντιστάσεις που διαθέτει ή όχι ο καθένας απέναντι στα καταπιεστικά και στερητικά στοιχεία του χώρου της φυλάκισης και της έλλειψης της ελευθερίας.

Ο κάθε κρατούμενος , ανάλογα με τα πιστεύω του, τις αιτίες της παραβατικότητάς του, την αντιληπτική και διανοητική του ικανότητα και τον συναισθηματικό του κόσμο, την ύπαρξη ή όχι εξωτερικής συμπαράστασης, αντιδρά διαφορετικά στην πραγματικότητα σης σύλληψης και της φυλάκισής του.

Η κλίμακα της διαφορετικότητας αυτής κυμαίνεται από την αυτοκαταστροφική εσωστρέφεια που οδηγεί σε ψυχοπάθεια  και αυτοκτονικές τάσεις, μέχρι την εξωστρεφή επιθετικότητα απέναντι σε συγκρατούμενους και την υπηρεσία της φυλακής όταν οι ενδεχόμενες αντικοινωνικές του διαθέσεις διογκώνονται από υπερβάλλοντα ζήλο και έκνομη βία αστυνομικών και δεσμοφυλάκων, από αψυχολόγητες και αδιέξοδες ποινές των δικαστών και από ανάλογη συγκρουσιακή συμπεριφορά συγκρατουμένων τους, (περιπτώσεις Πάσαρη – Κορέλι - Ματέι Σορίν κ.λπ.)

Κάποιος μεγάλος φιλόσοφος είχε πει ότι «η κόλαση είναι οι άλλοι». Στις περισσότερες και παλαιότερες ειδικά φυλακές (εκτός από τις αγροτικές και τις γυναικείες «ίσως») οι κρατούμενοι στοιβάζονται εδώ και πολλά χρόνια απροκάλυπτα και παράνομα (με καταστρατήγηση κάθε ανθρώπινου δικαιώματος για ζωτικό χώρο και κάθε σχετικού άρθρου του υφιστάμενου σωφρονιστικού κώδικα),σε διπλά και τριπλά ακόμη κρεβάτια, με επιπρόσθετες ελλείψεις ιματισμού και των βασικών ειδών πρώτης ανάγκης και καθαριότητας και τους επιβάλλεται ντε φάκτο πέρα από την τιμωρία της όποιας ποινής στέρησης της ελευθερίας και η αναγκαστική συνύπαρξη και συγχρωτισμός με κάθε καρυδιάς καρύδι.

Δηλαδή εδώ έχουμε το εξής παράλογο: ενώ η δικαστική ποινή αφορά μια αυστηρά ατομική υποχρέωση-ποινή-τιμωρία στέρησης της ατομικής ελεύθερης κίνησης και μόνο, η μετέπειτα (και η προηγηθείσα του δικαστηρίου) υποχρέωση συγκατοίκησης με άλλον έναν, μέχρι και άλλους τριάντα ακόμη κρατούμενους οι οποίοι κουβαλάνε ο καθένας το δικό του διαφορετικό κόσμο, το δικό του συνειδησιακό φορτίο τη δικιά του τρέλα, το δικό του συναισθηματικό βάρος τα οποία προστίθενται και διογκώνουν την δικιά σου τρέλα και συναίσθημα και περιορίζουν το ζωτικό σου χώρο, είναι εντελώς απαράδεκτοι και παράνομοι σε όλα τα επίπεδα και αποδεκτοί μόνον εάν αφορά δυνατότητα επιλογής.

Ο αναγκαστικός αυτός συγχρωτισμός υποδίκων και καταδίκων, πρωτάρηδων και υπότροπων παραβατών, μικροποινητών και ισοβιτών ναρκομανών και μη, βιαστών και φοροφυγάδων, νταβατζήδων και πλαστογράφων, δολοφόνων και μικροκλεφτών, Ελλήνων και ξένων από κάθε απίθανο σημείο της γης και με κάθε απίθανη ψυχοσύνθεση, δημιουργεί ένα εκρηκτικό χαρμάνι συνύπαρξης και παραβατικής αλληλοεκπαίδευσης και αλληλοεπιρροής και ανταλλαγής εμπειριών προς το χειρότερο της ατομικής εξέλιξης τις περισσότερες φορές.

Όταν λοιπόν ένα από τα βασικότερα ατομικά δικαιώματα ανθρώπου και κρατουμένου όπως αυτό του αναγκαίου ζωτικού χώρου ύπαρξης-δράσης και αυτοκαθορισμού, το οποίο το ίδιο το «Σωφρονιστικό» Σύστημα έχει αναγνωρίσει – νομολογήσει και ταυτόχρονα καταπατεί ασύδοτα και απόλυτα, πως είναι δυνατόν να ζητά από τον όποιο κρατούμενο την εναρμόνιση με τον κατασταλτικό χώρο της φυλακής, την εσωτερική ανατροπή των πεποιθήσεών του, την αποδοχή των ενοχών του?

Όμως ο υπερπληθυσμός στις φυλακές δεν είναι ένα αυθαίρετο τυχαίο γεγονός ούτε ένα φυσικό φαινόμενο αλλά αποτέλεσμα συνεχών και μακροχρόνιων κυβερνητικών επιλογών, παραλείψεων, διαχειριστικών λαθών, αντιφατικών πολιτικών κλπ, και το αποτέλεσμα της ύπαρξής του δεν είναι μόνο η οριοθέτηση του ζωτικού χώρου για τον κάθε κρατούμενο, της εσωτερικής του εξέλιξης και της εξωτερικής του συμπεριφοράς στη φυλακή, αλλά ταυτόχρονα προκαθορίζει και πλαίσια των προσφερομένων υπηρεσιών σε «σωφρονιστικό» και πρακτικό επίπεδο από το επιστημονικό, διοικητικό και φυλακτικό προσωπικό των φυλακών.

Γιατί όσο περισσότεροι είναι οι κρατούμενοι τόσο πιο επιφανειακές υπηρεσίες προσφέρονται και όλη αυτή η αυξανόμενη κατάσταση γίνεται ένας φαύλος κύκλος σε βάρος των κρατουμένων και παράλληλα καταστέλλει την διάθεση για αληθινή προσφορά σε όσους από τους υπηρεσιακούς έχουν πράγματι τη διάθεση να προσφέρουν, έτσι ο κρατούμενος δεν αντιμετωπίζεται πλέον σαν μία ιδιαίτερη προσωπικότητα που χρειάζεται εξειδικευμένη μεταχείριση για να επιτευχθεί ο επιδιωκόμενος (?) σωφρονιστικός στόχος αλλά σαν μονάδα-νούμερο μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου.

Από την άλλη πλευρά όμως αυτοί οι ίδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες (διοικητικοί, φύλακες, επιστήμονες, εισαγγελείς), απαιτούν από τους κρατούμενους την επί του γράμματος του νόμου συμπεριφορά τους ώστε να μπορούν να γίνουν στη συνέχεια (δηλ. οι κρατούμενοι) αποδέκτες των κάθε είδους και λογής υποτιθέμενων ευεργετημάτων, εργασίας, επισκεπτηρίων, αδειών, αναστολών κλπ, κλπ.

Ταυτόχρονα, αρκετοί από αυτούς τους υπηρεσιακούς παράγοντες δεν μένουν ικανοποιημένοι από μία κατά το μέτρο του σωφρονιστικού κώδικα συμπεριφορά και συμμόρφωση των κρατουμένων αλλά μεταχειρίζονται και διάφορα ύπουλα ψυχολογικά παιχνίδια σαν μοχλούς πίεσης για να πετύχουν δουλική και χαφιεδίστικη συμπεριφορά από τους κρατούμενους για παροχή εσωτερικής πληροφόρησης με το πρόσχημα της ασφάλειας της φυλακής.

Αρκετοί επίσης από το φυλακτικό προσωπικό κυρίως, με την πρώτη ευκαιρία δεν διστάζουν να επιδείξουν σαδιστική και βίαιη συμπεριφορά ακόμα και κατά ψυχασθενών κρατουμένων αποδεικνύοντας ότι δεν διαφέρουν σε τίποτα απ’ αυτούς από τους οποίους υποτίθεται ότι προστατεύουν την κοινωνία και τους οποίους είναι επιφορτισμένοι από την πολιτεία να «σωφρονίσουν».

Υπερπληθυσμός

Βασικές αιτίες του υπερπληθυσμού στις φυλακές δεν είναι μόνο η ραγδαία αύξηση των εισαγομένων παρανόμων και μη (κυρίως από την Αλβανία μετά από τις εκεί κοινωνικοπολιτικές αναταραχές του 1991-1992 και την ασυγχώρητη ανοχή της τότε και των επομένων Ελληνικών κυβερνήσεων στην ομαδική είσοδό τους στη χώρα), δεν είναι μόνο οι βαριές, αψυχολόγητες και αντιφατικές ποινές για ψήλου πήδημα που επιβάλλουν ανεξέλεγκτα οι δικαστές, δεν είναι μόνο η αύξηση της συνολικής παραβατικότητας (και η ποιοτική αλλαγή της) τα τελευταία 5-6 χρόνια αφού οδηγήθηκαν σε προσωπικό και οικονομικό αδιέξοδο ακόμα και καθώς πρέπει «νοικοκυραίοι» από τις αποτυχημένες προηγούμενες πολιτικοοικονομικές διακυβερνήσεις.

Δεν είναι μόνο οι ηθικές αρχές της χριστιανικής κοινωνικότητας του Ελληνικού πληθυσμού που διαβρώθηκαν από τις διαφορετικές αντιλήψεις Αλβανών, Ρώσων, μεσανατολιτών, και Αφρικανών οικονομικών και μη μεταναστών, δεν είναι μόνο οι σύγχρονοι θεοί του υπερκέρδους και της προβαλλόμενης ατομικής ευημερίας της διεθνούς καταναλωτικής κοινωνίας που επέβαλαν τη λατρεία τους.

Δεν είναι μόνο αυτά.

Αντίστοιχης βαρύτητας ρόλο παίζουν και οι περισσότεροι από τους υπηρεσιακούς παράγοντες και ειδικά αυτοί που συμμετέχουν στα συμβούλια των φυλακών και των δικαστικών συμβουλίων και παίρνουν τις αποφάσεις για παροχή-έγκριση αιτημάτων αδειών αναστολών κλπ των κρατουμένων, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είναι άτομα ευθυνόφοβα, είτε μειωμένης αυτοπεποίθησης, είτε στενής αντίληψης της πραγματικότητας, είτε μνησίκακα, είτε συντηρητικής κοινωνικής και πολιτικής αντίληψης, είτε έχουν συγκεκριμένες οδηγίες από τους ανωτέρους τους, είτε συνδυασμοί των παραπάνω, με αποτέλεσμα ανεξάρτητα από τι έξω κοινωνικές αιτίες που αυξάνουν την παραβατικότητα και τον αριθμό των παρανόμων, οι τελευταίοι όσο εύκολα μπαίνουν στις φυλακές τόσο δύσκολα να βγαίνουν αφού «σκοντάφτουν» πάνω στα προσωπικά κριτήρια των συμμετεχόντων στα συμβούλια υπαλλήλων των φυλακών και δικαστών.

Έτσι ο υποτιθέμενος «σωφρονισμός» κάνει συνέχεια ένα βήμα μπροστά και δύο βήματα πίσω και οι υπηρεσιακοί μετέχοντες των Συμβουλίων «σωφρονιστές» κλείνοντας τις πόρτες εξόδου στους κρατούμενους ολοκληρώνουν το «σωφρονιστικό» έργο που είχαν ξεκινήσει πριν από αυτούς αστυνομικοί, δικαστές και δικηγόροι, ο καθένας με τον τρόπο του (αν σας φαίνεται περίεργο όταν τοποθετώ και την «συντεχνία» των δικηγόρων απέναντι από τους κρατούμενους σας ενημερώνω ότι έχω πολύ άσχημη γνώμη και γνώση για αυτούς βασισμένες σε εμπειρίες δικές μου και άλλων παθόντων).

Όλα αυτά λοιπόν τα στοιχεία της αρνητικής αντιμετώπισης των κρατουμένων συντελούν ώστε να αυξάνουν μέσα τους την αντικοινωνική αντίληψη (ειδικά όταν αυτή προηγείται της φυλάκισης) και να την δημιουργούν εξ αρχής (όταν πρόκειται για «συμπτωματικό» παράνομο,- εγκληματία εξ αμελείας,- εν βρασμώ ψυχής,- «αμάρτησα για το παιδί μου» κλπ ), αντί να την καταστείλουν το οποίο αποδεικνύεται από τους δείκτες των υποτροπών (γύρω στο 70% για τους τοξικομανείς και γύρω στο 45% επί του συνόλου των αποφυλακισμένων-από «Σωφρονιστική» Πηγή).

Στην αρνητική αυτή αντιμετώπιση των κρατουμένων από «Σωφρονιστικούς» κάθε απόχρωσης όταν τελικά αποφυλακίζονται προστίθεται η ανύπαρκτη υποστηρικτική υποδομή και «Εποπτεία» των αποφυλακισμένων καθώς και η ευρύτερη τρέχουσα «παγωμένη» οικονομική πραγματικότητα της χώρας που δημιουργεί ένα πεδίο δυνητικής επανάληψης της παραβατικής συμπεριφοράς και της σχεδόν αναπόφευκτης επαναφυλάκισής τους.

Μερικά Ερωτήματα για Προβληματισμό

-Τιμωρία ή σωφρονισμός; (μαστίγιο ή καρότο;)

Τιμωρία και σωφρονισμός μαζί; (Μαστίγιο και καρότο μαζί;) Ο λαός λέει ότι δεν μπορείς να υπηρετείς δύο αφεντάδες, ούτε να έχεις δύο καρπούζια κάτω από την ίδια μασχάλη, αλλά ούτε μπορείς να φτιάξεις ομελέτα χωρίς να σπάσεις αυγά. Μπορεί να υπάρξει τιμωρία σε ένα ποινικό παραβάτη και ταυτόχρονα σωφρονισμός του;

-Βάσει ποιας σωφρονιστικής και ισοδύναμης λογικής είναι δυνατό να συμψηφίζεται ο οποιοσδήποτε χρόνος της ζωής κάποιου με την απώλεια οποιουδήποτε κινητού/ακίνητου αγαθού, με μια εξύβριση, πλαστογραφία, απάτη, και λοιπών παρανομιών αυτού του επιπέδου; Δηλαδή, πως κάτι που είναι ά-τιμο συμψηφίζεται με οτιδήποτε έν-τιμο;

-Πως, πότε και με ποια ορθολογιστικά και αντικειμενικά κριτήρια θεσπίστηκε η φυλάκιση-στέρηση της βασικότερης ατομικής αξίας μετά τη ζωή, της ελευθερίας κίνησης σαν κύριο και ενιαίο είδος τιμωρίας και «σωφρονισμού» για κάθε μορφής αδίκημα.

-Πως μετριέται στη νομική ζυγαριά και στη νομική επιστήμη η αξία της προσωπικής ελευθερίας και του ψυχοσωματικού βασανισμού που επιφέρει η καταναγκαστική στέρησή της και προσμετρείται ποινικά με τόση ευκολία από δικαστές και εισαγγελείς σε μέρες-μήνες-χρόνια;

-Μήπως εδώ ισχύει ότι και για άλλους ανθρώπινους θεσμούς και δομές, ότι δηλαδή έτσι το βρήκαμε και το συνεχίζουμε επειδή μας βολεύει και μας συμφέρει (και επειδή οι άμεσα παθόντες, οι κρατούμενοι δεν αντιδράνε γιατί δεν ξέρουν τα δικαιώματά τους και δεν τα ξέρουν γιατί «εμείς» δεν θέλουμε να τα μάθουν;)

-Δεν μπορούν οι χιλιάδες νομομαθείς εγκέφαλοι να βρουν άλλους τρόπους – εναλλακτικές και πιο αποδοτικές μορφές ικανοποίησης της κοινωνίας και των θυμάτων των παραβατών και των «εγκληματιών»;

-Επειδή «καθρέφτης σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω» πόσο υπεύθυνη για την παραβατική εξέλιξη ενός παιδιού της είναι η ίδια η κοινωνία στην οποία αυτό γεννήθηκε, εκπαιδεύτηκε και παραστράτησε; Μήπως η αποτίμηση της ατομικής ευθύνης είναι ευκολότερη από την αποτίμηση της συλλογικής;

-Αντιλαμβάνονται όλοι αυτοί οι νομομαθείς (αν)εγκέφαλοι ότι μία μορφή συνδυαστικής τιμωρίας/σωφρονισμού έχει ισχύ και αποτέλεσμα μόνο εάν και εφόσον γίνει βαθειά κατανοητή και αποδεκτή από τον παραβάτη/υποκείμενο της τιμωρίας/σωφρονισμού, διαφορετικά λειτουργεί μόνο σαν τιμωρία με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθα;

-Πέρα από τον αυτονόητο περιορισμό της ενδεχόμενης παράνομης δράσης, έχει κάποιο άλλο κέρδος και όφελος μια κοινωνία οδηγώντας στην α-δράνεια και αν-εργεία και στον μακροχρόνιο ψυχοσωματικό εκφυλισμό (πληρώνοντας επιπλέον για όλη αυτή τη δομή κράτησης, διαβίωσης, σίτισης, μετακίνησης κ.λπ. κ.λπ.) χιλιάδες ανθρώπους που θα μπορούσαν να παράγουν έργο ωφελώντας αυτήν και τους εαυτούς τους;

-Τι είναι πιο εφικτό να γκρεμίσουμε τελείως τις φυλακές ή αν τις μετατρέψουμε σταδιακά σε χώρους συνειδησιακής αναγέννησης και δημιουργίας;

(Τι μας λες τώρα, δεν αφήνουμε τα πράγματα όπως είναι που βολευόμαστε όλοι;)

Συμπεράσματα για Προβληματισμό

Επειδή ο χρόνος και τα στατιστικά στοιχεία είναι αμείλικτα (στο μέτρο που αποτυπώνουν εξελίξεις και αληθινά γεγονότα) καταλήγω στις παρακάτω πιθανές αλλά αντιφατικές εκδοχές σχετικά με το «Σωφρονιστικό» θέμα στην Ελλάδα: (ανάλογα δηλαδή με την ερμηνευτική  κοινωνικοφιλοσοφική αντίληψη του καθενός).

1-     Το συνολικό – διωκτικό – τιμωρητικό - «σωφρονιστικό» - νομικό σύστημα όπως λειτουργεί είναι εντελώς αποτυχημένο σαν σύλληψη στον πυρήνα και στο σύνολό του και χρειάζεται επανεξέταση και επανασχεδιασμό.

2-     Το υφιστάμενο «Σωφρονιστικό» κ.λπ. σύστημα είναι καλοσχεδιασμένο, αλλά όσοι από τους προηγούμενους υπουργούς δικαιοσύνης και υφισταμένους τους σε υπουργείο και φυλακές προσπάθησαν να το εφαρμόσουν και να το υλοποιήσουν απέτυχαν, είτε λόγω ανικανότητας, είτε λόγω ποικίλων εμποδίων, είτε γιατί τους ξεπέρασαν οι κοινωνικές εξελίξεις.

3-     Απ’ όσους υπηρεσιακούς και επιστημονικούς παράγοντες προσπάθησαν να το εφαρμόσουν και να το υλοποιήσουν άλλοι χρησιμοποίησαν θετικές και άλλοι αρνητικές μεθοδολογίες, τακτικές ή πολιτικές με αποτέλεσμα το μηδέν (γιατί -1+1=0).

4-     Οι περισσότεροι παραβάτες και εγκληματίες είναι αντικοινωνικοί μέχρι το μεδούλι και «αγύριστα κεφάλια» άρα «ασωφρόνιστοι» όσες προσπάθειες κι αν κάνει ο κρατικός-«Σωφρονιστικός» μηχανισμός  (σε άλλες χώρες όμως δεν ισχύει αυτό)

5-     Το συνολικό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο μιας χώρας καθορίζει και ρυθμίζει τα επίπεδα της γενικής εγκληματικότητας επομένως, όσες προσπάθειες και να γίνουν σε ατομικό επίπεδο σωφρονισμού δεν αλλάζουν το αποτέλεσμα.

6-     Όσοι κερδίζουν από την οιονεί  αύξηση των εγκληματικών δεικτών, (άτομα, ομάδες, συντεχνίες κ.λπ.) με ποικίλους τρόπους κέρδους, προωθούν αυτή την αυξητική τάση και εναντιώνονται σε κάθε προσπάθεια πραγματικού Σωφρονισμού και μείωσης της εγκληματικότητας (και των φυλακών).

7-     Ο άνθρωπος κατά βάθος είναι ζώο, αγρίμι, άρπαγας και όσο και να εξελιχθεί επιστημονικά και διανοητικά, ο πρωτόγονος  πυρήνας του δεν αλλάζει.

8-     Η ξένοι μετανάστες που έχουν έρθει κατά δεκάδες χιλιάδες στη χώρα μας φταίνε για όλα, και για την εγκληματικότητα που έφτασε εκεί που είναι σήμερα αφού αποτελούν το 60% των κρατουμένων.

9-     Διάφοροι επιμέρους συνδυασμοί των παραπάνω

10-  Επειδή οι φυλακές αποτελούν τα πιο κλειστά και ανεξέλεγκτα  (μέχρι στιγμής) κρατικά θεσμικά συστήματα, σε πολλές απ’ αυτές, διοικούντες και μη, με πολύχρονες θητείες στην ίδια θέση δημιουργούν προσωπικά «μαγαζάκια» και προϋποθέσεις για συμπεριφορά δικτατορίσκου απέναντι στους κρατούμενους (και όχι μόνο), είτε φτάνουν στο άλλο άκρο να γίνονται δηλαδή «αθέατοι» και απροσπέλαστοι.

11-  Είναι ξεκάθαρο για όποιον έχει εμπειρία από παλιότερες αντιδράσεις κρατουμένων στις φυλακές, ότι η σημερινή τεχνητή «ηρεμία» που επικρατεί στις φυλακές παρ’ όλο τον υπερπληθυσμό και την καταπάτηση βασικών δικαιωμάτων των κρατουμένων εξαιτίας του (ή με αυτή την πρόφαση), δεν είναι απόρροια μόνο της άγνοιας των δικαιωμάτων τους αλλά και αποτέλεσμα της ανοχής της πλατιάς χρήσης ναρκωτικών και ψυχοφαρμάκων σε αυτές.

12-  Πολλοί χαμηλόβαθμοι και μη «Σωφρονιστικοί Υπάλληλοι» αλλά και αρκετοί από το επιστημονικό προσωπικό των φυλακών, συνηθισμένοι (όπως οι περισσότεροι δημόσιοι υπάλληλοι) σε μία χαλαρότητα και νωθρότητα που χαρακτηρίζει συνήθως την καθημερινότητα αυτών των θέσεων εργασίας αντιδρούν σε κάθε ενδεχόμενη διατάραξή τους και σε νεωτεριστικές εφαρμογές σωφρονισμού.

Προτάσεις περί Μεταχείρισης Κρατουμένων

Α. Πριν από οτιδήποτε άλλο:

Θεσμοθέτηση επιτροπής ατόμων με αποδεδειγμένη εμπειρία γύρω και μέσα από τον χώρο των φυλακών και του Νομικού Συστήματος που τις διέπει και ενδεχομένως και με γνώσεις λειτουργίας ξένων παρόμοιων δομών και συστημάτων αλλά κυρίως αταλάντευτη διάθεση για προώθηση καινοτόμων αλλαγών ανεξάρτητα από πιθανές αντιδράσεις και εμπόδια που θα αντιμετωπίσουν.

Β. Δημιουργία κέντρων ελέγχου και άμεσης επικοινωνίας μέσω ειδικού ιστότοπου στο internet (κλειστής εφαρμογής) για άμεση συνδεσιμότητα μέσω κάμερας/Skype με όλες τις υπηρεσίες όλων των φυλακών και τα κομπιούτερ/υπολογιστές τους καθώς και με τα εσωτερικά οπτικά κυκλώματα ασφαλείας τους. Μέσω του κέντρου αυτού οι εποπτεύοντες του υπουργείου θα μπορούν να ελέγχουν και να επικοινωνούν οποιαδήποτε στιγμή οπτικά και ηχητικά με τους υπηρεσιακούς παράγοντες των φυλακών και με τους κρατούμενους και εποπτεύουν τους χώρους, να συλλέγουν συνεχώς όλα τα νεώτερα στοιχεία και να δίνουν έγκαιρα λύσεις.

Γ. Άμεση εφαρμογή της χρήσης στους κρατούμενους του συστήματος ηλεκτρονικού γεωεντοπισμού GPS (κοινώς «βραχιολάκι») το οποίο θα αποδεσμεύσει θεσπισμένα από χρόνια δικαιώματα των κρατουμένων που έχουν βραχυκυκλώσει από πολλούς ευθυνόφοβους και μειωμένης αυτοπεποίθησης υπηρεσιακούς παράγοντες των φυλακών και του δικαστικού κλάδου που συμμετέχουν στα σχετικά Συμβούλια που είναι αρμόδια για εγκρίσεις αδειών και αναστολών.

Δ. Σχεδίαση και δημιουργία ενός σύνθετου και πλήρους ερωτηματολογίου, ενιαίου στατιστικού ελέγχου του οργανικού και του ανόργανου δυναμικού, δομών και ανθρώπων, υπαλλήλων και κρατουμένων υπό μορφή προγράμματος υπολογιστή. Το πρόγραμμα αυτό να αποτελείται από δύο αλληλένδετα υποσύνολα στατιστικής διερεύνησης και καταγραφής δεδομένων: ένα για όλων των ειδών υπαλληλικό προσωπικό των φυλακών και για τους χώρους, κτίρια, οχήματα, χωράφια, ζώα που ανήκουν σε αυτές και ένα άλλο για τους κρατούμενους, το οποίο να μπορεί να τυπωθεί σε μία φόρμα εύκολα κατανοητή και σε όλες τις πιθανές γλώσσες των διαφόρων εθνοτήτων κρατουμένων που υπάρχουν στις Ελληνικές φυλακές.

Δ1. Αφού περάσουν αυτά τα προγράμματα σε ανάλογα laptop (φορητούς υπολογιστές + ένα δίσκο αποθήκευσης δεδομένων για αντίγραφα ασφαλείας) με τις επιμέρους ομάδες, ας πούμε από δύο άτομα ελεγκτές με προσθήκη ενός λογιστή και ενός ακόμα χρήστη φωτογραφικής μηχανής και βιντεοκάμερας και μαζί με ανάλογο αριθμό τυπωμένων στατιστικών φυλλαδίων για κάθε συγκεκριμένη φυλακή, θα κάνουν ημερήσιες επισκέψεις σε όλες τις φυλακές της χώρας με σκοπό: έλεγχο, συζητήσεις, αντιγραφή ηλεκτρονικών δεδομένων  από τα υπηρεσιακά κομπιούτερ, φωτογραφική αποτύπωση και βιντεοσκόπηση οικοπέδων, χωραφιών, κτιρίων, εξωτερικά και εσωτερικά, κελιών και θαλάμων, κοινόχρηστων χώρων, αποθηκών, εστιατορίων, μαγειρείων πειθαρχιών, μπάνιων, οχημάτων, προαυλίων με στατικές μετρήσεις και καταγραφές δειγμάτων του ίδιου τύπου χώρων, αριθμού κρεβατιών, καρεκλών, κομοδίνων, τραπεζιών, ψυγείων, υπολογιστών, βιβλίων των βιβλιοθηκών, πιθανών εργαστηρίων και των δημιουργημάτων των κρατουμένων, σχολείου και εποπτικού υλικού, χωραφιών με αντίστοιχες γεωργικές παραγωγές, δέντρων, ζώων (για τις αγροτικές) γεωργικών μηχανημάτων, στάβλων. Ποσοτική και ποιοτική αποτύπωση, έλεγχο συντήρησης, καθαριότητας, καταγραφή και φωτογράφηση αχρησιμοποίητων χώρων και υλικών. Αναλυτικότερα, έλεγχος και φωτογραφική τεκμηρίωση αν είναι ταχύτερο, ή καταγραφή στο πεδίο του φορητού υπολογιστή (σε βάθος χρόνου ενός μέχρι πέντε χρόνων ανά περίπτωση) όλων των αιτημάτων των κρατουμένων προς το συμβούλιο της κάθε φυλακής σχετικά με ευεργετική εργασία, τακτικές, έκτακτες και εκπαιδευτικές άδειες, μεταγωγή σε νοσοκομείο για λόγους υγείας, αναστολές, επισκεπτήρια, μεταγωγή σε αγροτικές ή άλλες φυλακές, αιτήματα ιατρικής εξέτασης κάθε είδους για συμμετοχή σε προγράμματα αποτοξίνωσης, σχολεία, εργαστήρια, θεατρικές ή άλλες ομάδες και οτιδήποτε άλλο. Καταγραφή ανά κατηγορία σε αριθμούς, πόσα εγκρίθηκαν πόσα απορρίφθηκαν (με συνοπτικούς λόγους απόρριψης), ποιοι συμμετέχοντες των συμβουλίων απορρίπτουν συχνότερα, ποιοι εγκρίνουν συχνότερα αιτήματα, κατανομή και χρέωση ανά υπάλληλο που έχει αναλάβει την προώθηση ή μη των αιτημάτων. Επίσης, αναφορές για πειθαρχικά αδικήματα και ποινές που επιβλήθηκαν αντίστοιχα. Συχνότητα σύστασης του συμβουλίου και των συμμετεχόντων τελευταίας πενταετίας. Παραβιάσεις αδειών-επανασυλλήψεις μετά από πόσο διάστημα.

Δ3.  Έλεγχος και καταγραφή κρατουμένων με παθολογικά προβλήματα και αρρώστιες, χρόνο αναμονής πριν από ιατρικές επεμβάσεις ή εξετάσεις είδος και συχνότητα φαρμακευτικής ή άλλης περίθαλψης εξωτερικά νοσηλευτικά ιδρύματα που μετάγονται συνήθως, καταγραφή κρατουμένων που παίρνουν ψυχοφάρμακα και το είδος αυτών. Τις ειδικότητες ιατρών μονίμων και επισκεπτών την συχνότητα και τη διάρκεια των επισκέψεών τους ανά μήνα/χρόνο, τον αριθμό των κρατουμένων που δέχονται συνήθως ανά επίσκεψη. Καταγραφή θανάτων κρατουμένων (για χρόνο/πενταετία) με τις αιτίες και διαχωρισμό αυτοκτονιών. Καταγραφή σε ποιο χρονικό σημείο της κράτησής τους αυτοκτόνησαν ή έκαναν γνωστές απόπειρες (σοβαρές) αυτοκτονίας άλλοι εν ζωή κρατούμενοι. Καταγραφή αποθεματικού φαρμακευτικού υλικού/ελλείψεων ή όχι.

Δ4. Έλεγχος και οπτική καταγραφή μαγειρείων, εστιών, ψυγείων, πάγκων, άλλων συναφών μηχανημάτων, αποθεμάτων τροφών σε ψυγεία και μη, έλεγχος ποιότητας, γευστική δοκιμή πιάτων ημέρας. Φωτογράφηση εβδομαδιαίου/μηνιαίου σιτηρεσίου που έχει σχεδιαστεί για τη σίτιση των κρατουμένων από αρμόδιο επιστήμονα.

Δ5. Έλεγχος και καταγραφή κοινωνικών επιστημόνων κάθε φυλακής και το έργο καθενός από αυτούς, σχετικά με τον αριθμό κρατουμένων που δέχονται κάθε μέρα/μήνα/χρόνο, αριθμός κρατουμένων που είναι καταγεγραμμένοι στα βιβλία/υπολογιστές τους με κυριότερες αιτίες προσέλευσης-αιτημάτων τους. Αιτήματα αρμοδιότητάς τους που είχαν απορρίψει-εγκρίνει. Καταγραφή δωρεών και χορηγιών και έλεγχος διασποράς τους στους κρατουμένους. Έλεγχος και καταγραφή αποθήκης ειδών ιματισμού για απόρους και πρώτης ανάγκης-προέλευση παροχών, έλεγχος διασποράς στους κρατούμενους. Μετά από συζήτηση, έλεγχος και καταγραφή ακολουθουμένων μεθόδων από κάθε επιστήμονα για ποιοτική αναβάθμιση κάθε κρατούμενου σε ηθικό, διανοητικό, δημιουργικό επίπεδο. Καταγραφή οργάνωση εκδηλώσεων στις φυλακές από κοινωνικούς επιστήμονες, αποδοχή ή όχι αιτημάτων προσέλευσης-επίσκεψης από κοινωνικούς φορείς κ.λπ. του τελευταίου χρόνου ή σε βάθος πενταετίας. Έλεγχος και καταγραφή στατιστικών στοιχείων για υποτροπές αποφυλακισμένων ατόμων. Έλεγχος και καταγραφή λόγω προσωπικής επιλογής κάθε κοινωνικού επιστήμονα και για την επιλογή της συγκεκριμένης δουλειάς (π.χ. κοινωνικός λειτουργός) και της επιλεγμένης θέσης στη φυλακή (ανίχνευση εσωτερικού σκοπού και προθέσεων)

Δ6. Έλεγχος βιβλίων/υπολογιστών λογιστηρίων. Μισθολογική κατάσταση υπαλλήλων-χρωστούμενοι μισθοί-υπερωρίες. Καταγραφή γενικών εσόδων/εξόδων, προμηθευτών κάθε είδους, κοστολόγηση ημερησίου και μηνιαίου σιτηρεσίου, τρόπος χρόνος και διάρκεια συμβάσεων προμηθευτών για καντίνα, μπακάλη κρατουμένων μαγειρείου της φυλακής. Εβδομαδιαία και μηνιαία έξοδα κρατουμένων για παραγγελίες σε μπακάλη και καντίνα-διαχωρισμός εξόδων για τηλεκάρτες τσιγάρα και καπνούς, καφέδες, μάρκες. Καταγραφή σε USB όλων των παραγγελιών κρατουμένων τελευταίου χρόνου( ή και πέντε χρόνων) και οτιδήποτε άλλα έσοδα και έξοδα.

Δ7. Στατιστικός έλεγχος τιμών και προσφερομένων ειδών στα καφενεία σε κάθε φυλακή για κρατουμένους, υπαλλήλους  και κατανάλωση ανά είδος τελευταίου χρόνου.

Δ8. Στατιστικός έλεγχος κίνηση βιβλιοθήκης αριθμός και είδη βιβλίων. Μέσος όρος ζήτησης ανά εβδομάδα μήνα/χρόνο. Κυριότερα είδη-κατηγορίες βιβλίων σε ζήτηση. Καταγραφή χορηγιών-προσφορών βιβλίων.

Δ9. Καταγραφή και έλεγχος προσέλευσης και αποτελεσμάτων συμμετοχής κρατουμένων σε ενδεχόμενη ύπαρξη και λειτουργία σχολείου β’ ευκαιρίας, ομάδων απεξάρτησης ΚΕ.Θ.Ε.Α./18 άνω, εργαστηρίων δημιουργικής απασχόλησης κάθε είδους τα τελευταία 5 χρόνια καταγραφή αριθμού αιτήσεων συμμετοχής και απορρίψεων (με συνοπτικούς λόγους). Καταγραφή δασκάλων-καθηγητών και κάθε είδους σύμβαση εργασίας τους. Φωτογραφίες χώρων και όσον αφορά εργαστήρια των κατασκευών/δημιουργημάτων των κρατουμένων. Καταγραφή υπαιτίων λειτουργίας σχολείων, ομάδων, εργαστηρίων στη συγκεκριμένη φυλακή. (ποιος το ζήτησε ανά περίπτωση-διευθυντής-κοινωνικός λειτουργός-κρατούμενοι-επιβλήθηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης-άλλο).

Δ10. Έλεγχος και φωτογραφική αποτύπωση χώρων επισκεπτηρίων κανονικού και ελεύθερου. Επιτρεπόμενος χρόνος επισκεπτηρίων, επιτρεπόμενα είδη. Συχνότητα επισκεπτηρίων. Τρόπος ελέγχου ειδών επισκεπτηρίων. Τρόπος ελέγχου εισόδου επισκεπτών. Αποτύπωση μηχανημάτων μαγνητικού ή άλλου είδους ελέγχου ασφαλείας επισκεπτών. Αριθμός επισκεπτών ανά εβδομάδα/μήνα/χρόνο. Καταγραφή κρατουμένων με και χωρίς επισκεπτήρια. Καταγραφή συχνότητας επισκέψεων συζύγων-γονέων-αδερφών-παιδιών-συντρόφων (κατηγοριοποίηση ανά ομάδα επί του συνόλου των επισκεπτών).Πόσοι κρατούμενοι κάνουν επισκεπτήρια. Έλεγχος βιβλίου χρημάτων από επισκεπτήρια (είτε από υπολογιστή) σύνολο κατατεθειμένων χρημάτων ανά βδομάδα/μήνα/χρόνο. Συχνότητα επισκεπτηρίων δικηγόρων/ονόματα ανά εβδομάδα/χρόνο.

Δ11.  Καταγραφή θρησκευμάτων των κρατουμένων, της ύπαρξης ή όχι χώρου λειτουργίας χριστιανικής θρησκείας, συχνότητα λειτουργιών, μέσος όρος προσέλευσης κρατουμένων. Δωρεές και χορηγίες εκ μέρους της εκκλησίας για χρόνο/πενταετία στη φυλακή, ατομική βοήθεια κάθε είδους σε κρατούμενους-αποφυλακισμένους.

Δ12.  Μέτρα ασφαλείας κάθε φυλακής, έλεγχος λειτουργίας ετοιμότητας, συντήρησης-είδη μέτρων ασφαλείας, προέλευση-μηχανήματα ελέγχου αποσκευών κρατουμένων, μηχανήματα ελέγχου επισκεπτών, (πύλες μαγνητικού τύπου κ.λ.π.) φωτογραφική αποτύπωση.

Δ13.  Έλεγχος βιβλίων/υπολογιστών γραμματείας, καταγραφή όλων των δεδομένων εισόδου-εξόδου-μεταγωγών κρατουμένων από και προς τη φυλακή, προελεύσεις/προορισμοί με συνοπτικούς λόγους/αιτίες. Υπόδικοι, κατάδικοι, προφυλακισμένοι στη συγκεκριμένη φυλακή, υπότροποι. Καταγραφή υπότροπων-είδος νέων αδικημάτων ανά περίπτωση-σε ποιο χρονικό στάδιο της αναστολής έγιναν. Κρατούμενοι κοντά στο χρονικό όριο/δικαίωμα αναστολής. Αριθμός υπόδικο/καταδίκων ,δηλαδή με διπλή ιδιότητα. Αριθμός εισόδου-εξόδου διαφορετικών κρατουμένων ανά μήνα/χρόνο/πενταετία.

Δ14. Καταγραφή διαστάσεων και οπτική καταγραφή ελεύθερων / αχρησιμοποίητων χώρων/κτιρίων/οικοπέδων/χωραφιών ανά φυλακή. Καταγραφή υπολογιστών και laptop και οχημάτων εν χρήσει και μη. Καταγραφή αποθηκευμένου υλικού και αχρηστευμένου υλικού κάθε είδους με οπτική αποτύπωση.

Δ15.   Αγροτικές φυλακές, φωτογραφική αποτύπωση/βιντεοσκόπηση κτιρίων, εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, ποιοτική κατάσταση, καθαριότητα, συντήρηση, προαυλίων, αποθηκών στάβλων, χωραφιών καλλιεργημένων και μη, δένδρων, ζώων, γεωργικών μηχανημάτων. Αριθμός εργαζομένων κρατουμένων στην εσωτερική λειτουργία της φυλακής και στην παραγωγική εργασία σε γεωργοκτηνοτροφικές εργασίες. Κρατούμενοι σε εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους (λογοτιμήτες). Δυνατότητες παραγωγής ανά παραγόμενο είδος στο διαθέσιμο χώρο και πραγματική παραγωγή ανά είδος.  Που και πως διατίθενται τα είδη και με ποιες τιμές. Καταγραφή συμφωνητικών-συμβάσεων με εμπόρους ιδιώτες ή δημόσιο τομέα. Όλα τα στοιχεία παραγωγικότητας και εσόδων-εξόδων τελευταίας πενταετίας. Συζητήσεις με γεωπόνους και άλλους αρμοδίους της Γεωργικής και Ζωικής παραγωγής της φυλακής. Καταγραφή (συνοπτικά) απόψεων για δυνατότητες και προϋποθέσεις αύξησης της γενικής παραγωγής ανά είδος και για ανάπτυξη νέων ειδών και νέων μεθόδων. Όρια ανάπτυξης (στην περίπτωση της παραγωγής στις αγροτικές φυλακές καλύτερα να διασταυρωθούν τα στοιχεία με προσθήκη και άλλης γνώμης από άλλους Γεωπόνους/Ζωοτέχνες του Δημοσίου). Προβλήματα και πιθανές δυσκολίες περαιτέρω ανάπτυξης της παραγωγικής δυνατότητας κάθε αγροτικής φυλακής.

Δ16. Καταγραφή συνολικών εξόδων κάθε φυλακής και ανά τομέα εξόδων - μισθών προσωπικού - σίτιση κρατουμένων - κόστος ηλεκτρισμού - νερού- ΟΤΕ- κ.α. Πιθανά έσοδα/χορηγίες/δωρεές από οποιαδήποτε πηγή τελευταία πενταετία.

Δ17. Καταγραφή στοιχείων Κέντρο Απεξάρτησης Ελαιώνα Θηβών. Εκκρεμούντα-εγκριθέντα-απορριφθέντα (με συνοπτικούς λόγους) αιτήματα κρατουμένων για μεταγωγή τους εκεί από άλλες φυλακές. Κτίρια και περιβάλλων χώρος, κοινόχρηστοι χώροι, μαγειριά εστιατόρια, εργαστήρια κ.λπ. αποτύπωση. Στατιστικά στοιχεία απεξάρτησης κρατουμένων-υποτροπές-χρόνοι νέων συλλήψεων-είδος νέων κατηγοριών. Συζητήσεις με Κοινωνικούς Λειτουργούς-Ψυχολόγους και λοιπούς του επιστημονικού προσωπικού. Καταγραφή βασικών συμπερασμάτων λειτουργίας του κέντρου απεξάρτησης. Μεθοδολογία και πρακτικές που χρησιμοποιούνται για την ατομική/συλλογική προσπάθεια απεξάρτησης. Αναγκαιότητα ή μη ανάπτυξης-επέκτασης-ίδρυσης νέων κέντρων απεξάρτησης.

Δ18. Καταγραφή στοιχείων Γυναικείων Φυλακών Ελαιώνα Θηβών και Γυναικείων Φυλακών Κορυδαλλού κ.λπ. Αποτύπωση χώρων κράτησης μητέρων με παιδιά και των ανάλογων προαυλίων και βοηθητικών χώρων, εργαστηρίων και δημιουργημάτων. Στατιστικά στοιχεία αδικημάτων γυναικών, αιτίες παραβατικότητας, υποτροπές, χρόνος υποτροπής και νέα αδικήματα, παραβατικότητα αδειών, επανασυλλήψεις.

Δ19.  Αντίστοιχα και για Φυλακές Ανηλίκων Αυλώνα, Βόλου, Τμήμα Ανηλίκων Κασσαβέτειας κ.λπ., με περισσότερη προσοχή στα στοιχεία και στους χώρους.

Δ20.  Καταγραφή όλων των δεδομένων και στοιχείων που θα αντιστοιχούν στις ανάλογες θέσεις-κατηγορίες της στατιστικής πλατφόρμας/προγράμματος στους φορητούς υπολογιστές άμεσα στον εκάστοτε χώρο των φυλακών που θα ελέγχεται. Παράλληλη ηχητική καταγραφή σε ηχητική συσκευή καταγραφής ήχου όλων των συζητήσεων που θα αφορούν απόψεις και συμπεράσματα σε συγκεκριμένα θέματα, είτε με υπαλλήλους, είτε με κρατούμενους για επανεξέταση στη βάση-κέντρο ελέγχου της Αθήνας. Αντιγραφή στους εξωτερικούς φορητούς δίσκους δεδομένων όλων των καταχωρημένων στατιστικών ή μη στοιχείων που αφορούν κάθε τομέα μεταχείρισης των κρατουμένων στις φυλακές, διαβίωση, εργασία, αιτήσεις, πειθαρχικά, μετακινήσεις, ποινές, αποφυλακίσεις, άδειες, υγεία, εκπαίδευση, κοινωνικές υπηρεσίες,  ψυχολογικές υπηρεσίες, επισκεπτήρια κ.λπ. Στους υπολογιστές και στους φορητούς δίσκους αποθήκευσης θα μεταφέρονται στο τέλος του ελέγχου-επίσκεψης και όλα τα φωτογραφικά και βιντεοσκοπημένα οπτικά ντοκουμέντα για λόγους ασφαλείας.

Δ21. Διανομή σε όλους τους κρατούμενους της κάθε φυλακής που θα ελέγχεται, των τυπωμένων φυλλαδίων με τις στατιστικές φόρμες για συμπλήρωση, στις σημαντικότερες γλώσσες των εθνοτήτων που θα κρατούνται εκεί. Η διανομή θα πρέπει να γίνει μεσημέρι πριν από το μεσημεριανό κλείσιμο από τους «σωφρονιστικούς» υπαλλήλους – φύλακες που θα κλειδώσουν κελιά και θαλάμους, θα μαζευτούν με τον ίδιο τρόπο με το απογευματινό άνοιγμα συμπληρωμένες από τους κρατούμενους και θα δοθούν στους ελεγκτές χωρίς να λάβουν γνώση οι υπάλληλοι-παράγοντες της κάθε φυλακής.

Στα στατιστικά αυτά φυλλάδια και σε αντίστοιχες θέσεις θα πρέπει να συμπληρωθούν στοιχεία ταυτότητας, γλώσσα, εθνότητα, θρήσκευμα, αιτίες φυγής από την πατρίδα τους, τελικός προορισμός που επιθυμούν, (για τους ξένους) προηγούμενες φυλακίσεις στην Ελλάδα, τυχόν παραβίαση αναστολής, χρονικό σημείο παραβίασης αναστολής, είδος νέου αδικήματος, αιτήματα προς το Συμβούλιο της Φυλακής που έχουν εγκριθεί ή απορριφθεί, αριθμός παλιών αδειών, αριθμός παραβιασθείσας αδείας, χρόνος επανασύλληψης από την παραβίαση, επισκεπτήρια και είδος συγγένειας επισκεπτών, συχνότητα επισκεπτηρίων, χρηματική ενίσχυση και συχνότητα, εργασία με ευεργετικό υπολογισμό, παρακολούθηση στο παρελθόν ή το παρόν σχολείου, προγράμματος απεξάρτησης, εργαστήριο χειροτεχνίας, θεατρική ομάδα, υπόδικος ή κατάδικος ή και τα δύο, πρωτόδικες ποινές, εφέσιμες ποινές, πειθαρχικές ποινές, είδη αδικημάτων, χρόνος κράτησης, συχνότητα επικοινωνίας με γράμματα-τηλέφωνα ανά μήνα /ημέρα, εάν καπνίζει, αν προτιμά διάβασμα, τηλεόραση, μουσική, άθληση, εάν είναι κοινωνικός ή εσωστρεφής, εάν θέλει συγκάτοικο ή όχι, επίπεδο εκπαίδευσης, επαγγελματικές γνώσεις, άλλες ιδιαίτερες γνώσεις, δεύτερη-Τρίτη γλώσσα, εάν θέλει να εργαστεί με στόχο την ταχύτερη έξοδο, εάν έχει κάποια αρρώστια σωματική, ψυχολογική, ή αναπηρία, εάν είναι εθισμένος σε ναρκωτικά με τρίβαθμη κλίμακα (λίγο-αρκετά-πολύ). Με την ίδια κλίμακα θα αξιολογήσει την συμπεριφορά των σημαντικότερων υπαλλήλων στη συγκεκριμένη φυλακή, (διευθυντή, αρχιφύλακα, κοινωνικής υπηρεσίας, ψυχολόγου, γραμματέα, ψυχιάτρου, νοσοκόμου, κληρικού κ.λπ.) και επιπλέον, για όποιον έχει να επισημάνει κάτι ιδιαίτερα αρνητικό ή θετικό, πάλι με την τριτοβάθμια κλίμακα.

Ακόμα, τέλος, θα συμπληρώσει  αξιολόγηση για όσες φυλακές έχει κρατηθεί στο παρελθόν χρησιμοποιώντας πάλι την τριτοβάθμια κλίμακα για συνολικές υπηρεσίες αυτή τη φορά (δηλ. για την κοινωνική  Υπηρεσία γενικά, ιατρικές υπηρεσίες, συμπεριφορά φυλακτικού προσωπικού κ.λπ.)

Ε. Αφού συλλεγχθούν στοιχεία και δεδομένα από όλες τις φυλακές της χώρας, ηλεκτρονικά, ηχητικά, οπτικά και οι συμπληρωμένες στατιστικές φόρμες των κρατουμένων, θα συγκεντρωθούν πίσω στην κεντρική βάση ελέγχου και μέσω του κεντρικού προγράμματος θα αποδελτιωθούν, θα κατηγοριοποιηθούν σε ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία, θα συγκριθούν με τα είδη γνωστά δεδομένα του Υπουργείου από το παρελθόν και θα βγουν πάρα πολλά χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με το Ελληνικό σύστημα κράτησης, τους ανθρώπους που δουλεύουν σε αυτό(διοικητικούς, επιστήμονες, γραμματείς, ιατρούς και νοσοκόμους, φύλακες-εσωτερικούς και εξωτερικούς) τους ανθρώπους που κρατούνται σε αυτούς καθώς και τους χώρους που παίζεται χρόνια πολλά το θέατρο του παραλόγου. Συμπεράσματα ποσοτικά και ποιοτικά όπου θα ανιχνευτούν προθέσεις, διαθέσεις, κρυφές επιδιώξεις, απάτες, σαδιστικές συμπεριφορές, υπόγεια κίνητρα, πραγματική διάθεση για προσφορά ή «βρήκα μία θέση στο δημόσιο να αράξω μια ζωή», χώρους κράτησης χειρότερους από στάβλους απέναντι σε χώρους προσεγμένους πράγματι, κλειστές φυλακές που είναι απλώς αποθήκες ψυχών και αγροτικές με εκτάσεις και δυνατότητες να θρέψουν όλους τους κρατούμενους χωρίς να επιβαρύνεται η υπόλοιπη κοινωνία αλλά στην πράξη είναι χέρσα χωράφια και θα φανεί ποιες φυλακές έχουν γίνει ατομικά «μαγαζάκια» και σε ποιες γίνεται κάποιο (αφανές) έργο.

Με βάση πλέον όλα αυτά τα χρήσιμα στοιχεία και συμπεράσματα που θα προκύψουν από αυτόν τον εξονυχιστικό έλεγχο των φυλακών, θα μπορέσει το Υπουργείο δικαιοσύνης να «χτίσει» νέες εφαρμογές και πραγματική Σωφρονιστική πολιτική (εάν έχετε αυτή τη διάθεση) και όπου ο κάθε νεοεισερχόμενος παραβάτης στις φυλακές θα αντιμετωπίζεται σαν ένα ον με υλικό σώμα, αισθήματα και μυαλό και δεν θα τον πετάς σαν ένα τσουβάλι πατάτες στην αποθήκη κλείνοντας πίσω σου την πόρτα αλλά θα ψάχνεις να βρεις εκείνο το βαθειά κρυμμένο, ίσως το πιο πολύτιμο, κομμάτι του εαυτού του (το οποίο και ο ίδιος μπορεί να αγνοεί) και να δουλέψεις μαζί του μια πιθανή επιστροφή στο φως της ζωής, ανεξάρτητα το είδος και τη βαρύτητα του αδικήματός του. Γιατί, αν δεν υπάρχει εξ αρχής αυτή η αντιμετώπιση και αυτή η προοπτική, οτιδήποτε άλλο είναι ημίμετρο που θα διαιωνίζει αυξητικά τον φαύλο κύκλο της διαρκώς βιαιότερης εγκληματικότητας. (Το ζητούμενο από μία κυβέρνηση με αριστερές πολιτικές βάσεις είναι οι βαθιές πολιτικές τομές σε κάθε τομέα και ειδικά σε κάποιους όπως το σύστημα κράτησης όπου αποτυπώνεται το αληθινό πρόσωπο της κοινωνίας. Το να ζητήσουμε να γκρεμιστούν οι φυλακές ξέρουμε ότι είναι ουτοπικό αφού στο παρελθόν ακόμη και οι κατ’ εξοχήν «αριστερές» κυβερνήσεις άλλων χωρών όχι μόνο διατήρησαν τα υπάρχοντα μπουντρούμια, αλλά έφτιαξαν και άλλα, ακόμα χειρότερα, για να εξοντώσουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους)

Εννοείται ότι θα πρέπει να «μπει δάκτυλο επί των ήλων», να αλλάξουν υπάλληλοι απ’ όλη τη γκάμα του προσωπικού των φυλακών που ενδεχομένως εμποδίζουν μία νέα σωφρονιστική πολιτική. Αλλά δεν χρειάζεται να επεκταθώ εδώ. «Ο καλός καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται!» Όπως και να ‘χει, όλη η προηγούμενη «οπτική» των προτάσεων μου βασίζεται στο συλλογισμό ότι εάν ετοιμάζεσαι για μάχη, είναι χρήσιμο και συνετό να γνωρίζεις τα πάντα για τον αντίπαλο και στην συγκεκριμένη περίπτωση ο αντίπαλος είναι το σημερινό σύστημα κράτησης με ό,τι το αποτελεί, έμψυχο ή άψυχο.

Προτάσεις για  Άμεση Αποσυμφόρηση

Ζ. Παράλληλα λοιπόν με τα παραπάνω στατιστικά οργανογράμματα και τη συνολική αξιολόγηση όλων των δυνατών παραμέτρων του υφιστάμενου «Σωφρονιστικού Συστήματος» θα πρέπει να γίνει μία σταδιακή αποσυμφόρηση του υπερπληθυσμού των φυλακών που είναι το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα των χώρων κράτησης εδώ και χρόνια με αποτέλεσμα να παραβιάζονται ανθρώπινα δικαιώματα και να καταπατούνται ασύστολα οι βασικότεροι κανόνες διαβίωσης σε αυτούς, από τους ίδιους που τους νομοθέτησαν και τους κωδικοποίησαν στους τελευταίους «Σωφρονιστικούς Κώδικες». Χωρίς μία ικανοποιητικού μεγέθους αποκλιμάκωση της έντονης πίεσης του υπερπληθυσμού (σε ένα ποσοστό τουλάχιστον 30%), δεν θα δημιουργηθούν συνθήκες για να ριζώσουν και να αναπτυχθούν οποιαδήποτε καινούρια συστήματα και μέθοδοι μεταχείρισης και επανένταξης κρατουμένων.

Αντίστοιχα, με αυτούς που θα βγουν, θα πρέπει να περιοριστεί ο αριθμός των νεοεισερχομένων, πράγμα που  βέβαια δεν εξαρτάται μόνο από το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον στην Ελλάδα που λειτουργεί αρνητικά και εξωθεί στην παρανομία και στην παραβατικότητα ακόμα και κάποιους μέχρι πρότινος καθώς πρέπει νοικοκυραίους, αλλά και από τους παράγοντες του νομικού/δικαστικού συστήματος που σαν «αντιπρόσωποι» του Θεού επί της γης, κρίνουν, δικάζουν και προ-φυλακίζουν όποιον περνάει από το οπτικό τους πεδίο χωρίς να αντιλαμβάνονται την περιρρέουσα πραγματικότητα.

Η. Προτείνουμε την άμεση αποφυλάκιση όσων έχουν δικαστεί  μέχρι πέντε χρόνια φυλάκισης πρωτόδικα και είναι η πρώτη τους ποινική καταδίκη, με υφ’ όρων απόλυση, μηνιαία επικοινωνία με κοινωνική υπηρεσία και αν είναι άνεργος, επαφή με ΟΑΕΔ και βοήθημα από την Πρόνοια για ένα χρόνο.

Θ. Άμεση αποφυλάκιση όσων είναι υπόδικοι, φυλακισμένοι για πρώτη φορά και κατηγορούνται για μη βίαια αδικήματα που επισύρουν ποινές φυλάκισης μέχρι ή γύρω στα πέντε χρόνια με τους όρους της παρ. Η.

Ι.  Άμεση αποφυλάκιση όσων είναι δικασμένοι μέχρι πέντε χρόνια φυλάκιση αλλά είναι γονείς ανηλίκων και έχουν αποδεδειγμένα καλή σχέση με την οικογένεια/παιδιά τους άσχετα υποτροπής με τους όρους της παρ. Η.

Κ.  Άμεση αποφυλάκιση όσων είναι υπόδικοι/υπότροποι για μη βίαια αδικήματα που επισύρουν ποινές φυλάκισης μέχρι ή γύρω στα πέντε χρόνια , αλλά είναι γονείς ανηλίκων και έχουν αποδεδειγμένα καλή σχέση με την οικογένεια/παιδιά τους, με τους όρους της παρ. Η.

Λ.  Άμεση αποφυλάκιση όσων έχουν καταδικαστεί για πρώτη φορά με ποινή φυλάκισης μέχρι δέκα ετών για μη βίαια αδικήματα και έχουν κρατηθεί τουλάχιστον 2/5 της ποινής μεικτά. Με τους όρους της παρ. Η συν να είναι διαθέσιμοι για κοινωνική εργασία οποιουδήποτε είδους αν τους ζητηθεί, για ένα χρόνο, στον τόπο κατοικίας τους.

Μ. Άμεση αποφυλάκιση όσων είναι υπόδικοι για πρώτη φορά για μη βίαια αδικήματα που επισύρουν ποινή μέχρι ή γύρω στα δέκα χρόνια φυλάκισης και είναι γονείς ανηλίκων παιδιών και έχουν αποδεδειγμένα καλή σχέση με την οικογένειά τους. Με τους όρους της παρ. Λ και έχουν κρατηθεί τουλάχιστον ένα χρόνο μεικτό.

Ν.  Άμεση αποφυλάκιση όσων έχουν καταδικαστεί με ποινή φυλάκισης μέχρι δέκα ετών για οποιοδήποτε αδίκημα και έχουν πάρει τουλάχιστον δύο τακτικές άδειες εξόδου χωρίς να τις έχουν παραβιάσει. Με τους όρους της παρ. Η συν ενάμιση χρόνο κοινωνική εργασία.

Ξ.  Άμεση αποφυλάκιση όσων έχουν καταδικαστεί σε ποινές κάθειρξης μέχρι 25 χρόνων για πρώτη φορά και για μη βίαια αδικήματα και έχουν πάρει τουλάχιστον τρεις τακτικές άδειες εξόδου χωρίς παραβίαση. Με τους όρους της παρ Η. αλλά δύο χρόνια παρακολούθηση από Κοινωνική Υπηρεσία και δύο χρόνια κοινωνική εργασία.

Ο.  Άμεση αποφυλάκιση όσων έχουν καταδικαστεί σε ποινές κάθειρξης μέχρι 25 χρόνων για αδικήματα οποιουδήποτε είδους για πρώτη φορά και είναι γονείς ανηλίκων με αποδεδειγμένη σχέση με την οικογένειά τους και έχουν λάβει τουλάχιστον τρεις τακτικές άδειες εξόδου χωρίς παραβίαση. Με τους όρους της παρ. Ξ.

 Π.  Άμεση αποφυλάκιση όσων έχουν καταδικαστεί σε ποινές κάθειρξης μέχρι 25 χρόνων για αδικήματα οποιουδήποτε είδους ασχέτως υποτροπής,  έχουν συμπληρώσει με οποιοδήποτε τρόπο τα 2/5 της ποινής τους και έχουν λάβει τουλάχιστον έξι τακτικές άδειες εξόδου χωρίς παραβίαση. Με τους όρους της παρ. Ξ.

Ρ.  Άμεση αποφυλάκιση όσων έχουν καταδικαστεί για πρώτη φορά σε ποινή ισόβιας κάθειρξης για λόγους τιμής, εν βρασμώ ψυχής, έχουν κρατηθεί τουλάχιστον δέκα χρόνια χωρίς ευεργετικό υπολογισμό εργασίας και έχουν πάρει τουλάχιστον δέκα τακτικές άδεις εξόδου χωρίς παραβίαση. Με τους όρους της παρ. Ξ.

Σ. Άμεση αποφυλάκιση όσων έχουν καταδικαστεί για πρώτη φορά σε ποινή ισόβιας κάθειρξης για οποιαδήποτε αιτία, έχουν κρατηθεί τουλάχιστον δέκα χρόνια χωρίς ευεργετικό υπολογισμό εργασίας και έχουν πάρει τουλάχιστον δέκα τακτικές άδεις εξόδου χωρίς παραβίαση. Με τους όρους της παρ. Ξ και είναι γονείς ανηλίκων παιδιών και έχουν αποδεδειγμένα καλή σχέση με την οικογένειά τους.

Τ. Άμεση αποφυλάκιση όσων έχουν καταδικαστεί για πρώτη φορά σε ποινή ισόβιας κάθειρξης για οποιαδήποτε αιτία, έχουν κρατηθεί χωρίς ευεργετικό υπολογισμό εργασίας τουλάχιστον δώδεκα χρόνια και έχουν πάρει τουλάχιστον δέκα τακτικές άδεις εξόδου χωρίς παραβίαση. Με τους όρους της παρ. Ξ.

Υ.  Η παρ. Ι να ισχύει και για ανηλίκους καταδικασμένους κρατούμενους, αλλά με δύο χρόνια επαφή με την Κοινωνική Υπηρεσία.

Φ.  Η παρ. Κ όπως η παρ. Υ.

Χ.   Η παρ. Λ όπως η παρ. Υ αλλά με προϋπόθεση τουλάχιστον ένα χρόνο ποινής μεικτό.

Ψ. Η παρ. Ν όπως η παρ. Υ αλλά με τουλάχιστον μία τακτική άδεια εξόδου χωρίς παραβίαση.

Ω.  Η παρ. Ξ όπως η παρ. Υ αλλά με τουλάχιστον μία άδεια εξόδου χωρίς παραβίαση.

Ω1. Η παρ. Ο όπως και η παρ. Ω.

Ω2. Η παρ. Π όπως και η παρ. Υ αλλά με τρεις τουλάχιστον τακτικές άδειες εξόδου χωρίς παραβίαση.

Ω3. Η παρ. Ρ όπως η παρ. Υ αλλά με τουλάχιστον πέντε τακτικές άδειες εξόδου χωρίς παραβίαση.

Ω4. Η παρ. Σ όπως η παρ. Υ αλλά με πέντε τουλάχιστον τακτικές άδειες εξόδου αλλά χωρίς παραβίαση.

Ω5. Η παρ. Τ όπως η παρ. Υ αλλά με δέκα χρόνια κράτησης καθαρά και τουλάχιστον δύο χρόνια ευεργετικό υπολογισμό λόγω εργασίας και πέντε τουλάχιστον τακτικές άδειες  εξόδου χωρίς παραβίαση.

Σημείωση: Τονίζω ότι οι παρ. από  Υ έως Ω5 αφορούν προτάσεις αποφυλάκισης για ανήλικους κρατούμενους με πιο «ελαστικές» προϋποθέσεις λόγω ηλικίας. Παρομοίως προτείνουμε την εφαρμογή για γυναίκες κρατούμενες.

Ω6. Όσοι ξένοι κρατούμενοι θα τηρούν τις προϋποθέσεις των προηγουμένων παραγράφων αλλά δεν έχουν δική τους οικογένεια στη χώρα, ή εναλλακτικά δεν γνωρίζουν επαρκώς τη γλώσσα και δεν μπορεί να εγγυηθεί άλλο πρόσωπο μόνιμος κάτοικος της Ελλάδας ότι τους προσλαμβάνει σαν εργαζόμενους, προτείνεται η απέλασή τους.

Ω7. Σε κάθε άλλη περίπτωση ύπαρξης των προτεινόμενων προϋποθέσεων αποφυλάκισης προσθέτουμε και τη σύμφωνη γνώμη του κρατούμενου και την υπογραφή εκ μέρους του  όρου ότι θα δεχτεί τη χρήση του βραχιολιού γεωεντοπισμού, όταν αυτό θα είναι έτοιμο για εφαρμογή μέχρι της χρονικής απαλοιφής των υπολοίπων όρων που αναλογούν σε κάθε παράγραφο.

Ω8. Όποιος πολίτης προσάγεται σε αυτόφωρο δικαστήριο για μη βίαια αδικήματα που επισύρουν ποινή μέχρι ή γύρω στα πέντε χρόνια, είναι ανήλικος, γονέας ανηλίκων ή δικάζεται για πρώτη φορά, η ποινή μετατρέπεται σε χρηματική και αναστέλλεται με τον όρο της επαφής με Κοινωνική Υπηρεσία για ένα χρόνο. Εξαιρούνται οι ξένοι υπήκοοι αφού δεν έχουν μόνιμη κατοικία και εργασία, δεν εγγυάται μόνιμος κάτοικος γι’ αυτούς οπότε να απελαύνονται.

Ω9. Σε κάθε άλλη περίπτωση κατηγορούμενου και υπότροπου πρώτης υποτροπής αλλά για το ίδιο ύψος πιθανής ποινής, η ποινή να μετατρέπεται σε χρηματική και εάν ο κατηγορούμενος αδυνατεί αποδεδειγμένα να πληρώσει αλλά δεν διαθέτει κινητό/ακίνητο ανάλογης αξίας για εγγύηση, η ποινή να αναστέλλεται αλλά θα παρέχει κοινωνική εργασία για  ένα χρόνο και ίδιας διάρκειας επαφή με Κοινωνική Υπηρεσία με τον όρο της παρ. Ω7.

Ω10. Για οποιαδήποτε άλλη κατηγορία μεγαλύτερου ύψους ποινής, να μην προφυλακίζεται κατηγορούμενος, αν δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία-αποδείξεις ενοχής του και εάν δεν εξαντληθούν όλες οι δυνατότητες για απόλυση υπό όρους (συμπεριλαμβανομένου του βραχιολιού γεωεντοπισμού) μέχρι να δικαστεί (ειδικά αν ισχύουν οι προϋποθέσεις υπέρ των κατηγορουμένων της παρ. Ω8.

Ω11. Οι παράγραφοι από Η μέχρι και Ω10 να ισχύσουν για τουλάχιστον δύο χρόνια από τη δημοσίευση των νέων διατάξεων.

Άλλες Προτάσεις Μεταχείρισης και Διαβίωσης Κρατουμένων

1.      Εφόσον εγκριθεί ο θεσμός του βραχιολιού γεωεντοπισμού και αρχίσει η εφαρμογή του, να μπορεί να αιτηθεί της χρήσης του οποιοσδήποτε κρατούμενος, υπόδικος-κατάδικος (ή με την διπλή ιδιότητα) ο οποίος θεωρεί ότι με τη χρήση αυτή θα ακυρωθεί  δυσμενής αντιμετώπιση απέναντι  σε δικαιώματα του απορρέουν από τη θέση αυτή αλλά δεν αναγνωρίζονται από Σωφρονιστικούς Υπαλλήλους για διαφόρους λόγους.

2.      Άμεση παροχή αδειών και αναστολών σε όλους τους κρατούμενους που έχουν κλείσει τον απαραίτητο χρόνο κράτησης ανά περίπτωση και δεν έχουν πειθαρχικό αδίκημα για τουλάχιστον ένα χρόνο πριν τη δημοσίευση της διάταξης. Επίσης να ισχύσει και για κρατούμενους με διπλή ιδιότητα υπόδικου/κατάδικου εφόσον η νέα κατηγορία/αδίκημα επισύρει πιθανή ποινή μικρότερη ή ίση της υφιστάμενης. Για όσους δε αποδεδειγμένα δεν διαθέτουν χώρο διαμονής/μόνιμη κατοικία για διαμονή και χρήματα στο λογαριασμό τους θα πρέπει να φροντίσουν αντίστοιχα οι Κοινωνικές Υπηρεσίες της Φυλακής όπου κρατούνται σε συνεννόηση και συνεργασία με ανάλογους φορείς του Δημοσίου, με Μ.Κ.Ο. ή με ιδιωτικά ξενοδοχεία. Και για τις δύο περιπτώσεις εάν έχει μπει σε εφαρμογή το βραχιολάκι γεωεντοπισμού θα πρέπει να δεχτούν την χρήση του. Εάν πρόκειται για την αναστολή ποινής ξένου με τα στοιχεία της παρ. Ω6, να ισχύει ότι σ’ αυτήν δηλ, η απέλαση.

3.      Να διανεμηθεί ικανός αριθμός φυλλαδίων με στατιστικές φόρμες για συμπλήρωση από νεοεισερχόμενους κρατουμένους σε αναλογία με τις γλώσσες των διαφόρων εθνοτήτων που υπάρχουν σε αυτές στις Κοινωνικές Υπηρεσίες των Φυλακών, οι οποίες θα είναι υπεύθυνες για επίδοση, συμπλήρωση από τους κρατουμένους και κωδικοποίηση των συμπληρωμένων φυλλαδίων στις αντίστοιχες στατιστικές πλατφόρμες με τις οποίες θα μπορούν να συνδέονται μέσω κέντρου ελέγχου και internet.

4.      Να διανεμηθούν πάλι στις Κοινωνικές Υπηρεσίες για εσωτερική διανομή σε υφιστάμενους και νεοεισερχόμενους κρατούμενους, πάλι σε αναλογία με τις γλώσσες τους, καλοσχεδιασμένο και εύκολα κατανοητό βιβλιαράκι με τα βασικά στοιχεία του (όποιου θα είναι εν ισχύ Σωφρονιστικού Κώδικα) τον κανονισμό λειτουργίας της φυλακής όπου κρατούνται και ότι μπορεί να θεωρείται υποχρέωση και δικαίωμα του κρατούμενου.  Βασικά όμως θα πρέπει να υπάρχει ολοκληρωμένο από κάθε άποψη κείμενο, το οποίο θα απευθύνεται με άμεσο και ειλικρινή τρόπο στον κρατούμενο ενημερώνοντας τον για συγκεκριμένα προσφερόμενα δικαιώματα-στάδια τα οποία ανάλογα με τη διάθεση, θέληση και συμπεριφορά του θα τον οδηγήσουν το συντομότερο δυνατό στην έξοδό του από τη φυλακή.

5.      Με την είσοδο κάθε νεοεισερχόμενου κρατούμενου στη όποια φυλακή, μετά τα τυπικά, θα του δίνεται από την Κοινωνική Υπηρεσία, άλλο επιστήμονα (ή προϊστάμενο υπηρεσίας αν το ωράριο δεν βολεύει), το φυλλάδιο με την στατιστική φόρμα και το βιβλιαράκι ενημέρωσης. Τον νεοεισερχόμενο θα αναλαμβάνει εργαζόμενος κρατούμενος που θα μιλάει την ίδια γλώσσα για να τον βοηθήσει με τα έντυπα και σε οτιδήποτε άλλο χρειάζεται να μάθει για τη φυλακή εκεί.

6.      Υγειονομικός έλεγχος του νεοεισερχομένου και όποιες ιδιαίτερες εξετάσεις απαιτεί η περίπτωσή του.

7.      Κράτηση του νεοεισερχόμενου σε αυστηρή απομόνωση (μόνο όσο αφορά επικοινωνία με άλλους κρατούμενους, χωρίς περιορισμό άλλων δικαιωμάτων επικοινωνίας-τηλεφωνικής επικοινωνίας-επισκεπτηρίων-ατομικού προαυλισμού κ.λπ.), για έναν μέχρι έξι μήνες ανάλογα με το αδίκημα, την υποτροπή ή όχι, υποδικία ή καταδίκη και λοιπές παραμέτρους αλλά και την προσωπική του στάση σε τακτικές επαφές συνεντεύξεις με Κοινωνική Υπηρεσία και Ψυχολόγο. Στόχος της απομόνωσης θα είναι αποκλειστικά η δυνατότητα για ενδοσκόπηση και επανεξέταση των αντιλήψεων και ενεργειών του κρατουμένου και η κατανόηση της προσωπικότητάς του από τους επιστήμονες της φυλακής. Στη συνέχεια, διαχωρισμός πρωτάρηδων υποδίκων από υπότροπους και δικασμένους.

8.      Μετά από μια-δυο ημέρες και αφού ο κρατούμενος ενημερωθεί από το βιβλιαράκι και συμπληρώσει το φυλλάδιο με τα στατιστικά στοιχεία, θα κληθεί  από την Κοινωνική Υπηρεσία με παρουσία εάν είναι ξένος και του διερμηνέα - εργαζόμενου κρατούμενου (σε αυτές τις θέσεις θα πρέπει να είναι εχέμυθοι).

Από τη διάγνωση και καταγραφή στον υπολογιστή της στατιστικής φόρμας και την πρώτη συζήτηση μαζί του η Κοινωνική Υπηρεσία θα πρέπει να αντιληφθεί τι είδους προσωπικότητα έχει απέναντί της και πως ενδεχόμενα μπορεί να εξελιχθεί η πορεία του στη φυλακή. Από ‘κει και πέρα, αν υπάρχει ανάγκη ειδικότερης αντιμετώπισης κάποιου κρατούμενου, η Κοινωνική Υπηρεσία συνεννοείται με τον Ψυχολόγο ή τον Ψυχίατρο της φυλακής.

9.      Πυρήνας της αντιμετώπισης του νεοεισερχομένου θα πρέπει να είναι παροχή κινήτρων για την ενεργοποίηση της διάθεσης και θέλησης για εργασία, δημιουργική απασχόληση και η σε βάθος κατανόηση των λαθών του και με τη βοήθεια των συζητήσεων μαζί του να αντιληφθεί ότι έχει μπροστά του δύο δρόμους: τον ένα που μέσα από τις παραπάνω προϋποθέσεις θα τον οδηγήσει το συντομότερο έξω από τη φυλακή και τον άλλον της αντίδρασης ο οποίος θα έχει πολύ ταλαιπωρία, πόνο και αόριστο χρόνο εξόδου.

10.   Όλη αυτή η αντιμετώπιση του κρατούμενου από τους κοινωνικούς και άλλους επιστήμονες (και όχι μόνο) υπαλλήλους της φυλακής, θα πρέπει κατ’ αρχήν να γίνει κτήμα των δεύτερων μετά από ανάλογου περιεχομένου σεμινάρια είτε μέσα σε αντίστοιχες συγκεντρώσεις προσωπικού, είτε μέσω γραπτών κειμένων-οδηγιών, είτε μέσω τηλεδιάσκεψης από τον προσωπικό υπολογιστή κάθε επιστήμονα με το κέντρο ελέγχου είτε με συνδυασμό τους. Η βασική κατευθυντήρια- γραμμή πρέπει να είναι η αυτογνωσία, η κοινωνική συνειδητότητα, ο επαναπροσδιορισμός προθέσεων και αρχών μέσα από την σωματική αλλά κυρίως διανοητική εργασία και εκπαίδευση σε αμειβόμενα κάθε φορά στάδια και όλα αυτά όπως προανέφερα, μέσω της παροχής κινήτρων.

Γιατί «αργία μήτηρ κακίας» και κάθε είδους ανομίας.

11.   Κίνητρα για άμεση μεταγωγή κρατουμένων στις αγροτικές φυλακές, ειδικά όσων τηρούν τα υφιστάμενα κριτήρια. Οι αγροτικές φυλακές πρέπει να αναμορφωθούν και να επεκταθούν και κτηριακά και να αυξηθούν οι παραγωγικές δυνατότητες τους μέχρι των ορίων του διαθέσιμου χώρου και εργαζομένων.

Η λειτουργία τους θα πρέπει να επανασχεδιαστεί και αναδομηθεί με στόχο η παραγωγή τους σε φυτικό/ζωικό δυναμικό να φτάσει να καλύψει όλες τις ανάγκες σίτισης των ίδιων, των κλειστών φυλακών και εάν είναι δυνατό να καλύψει και άλλες κοινωνικές ανάγκες έξω από το σύστημα κράτησης (συσσίτια απόρων, ανέργων, αστέγων κ.λπ.), χωροταξικές δυνατότητες υπάρχουν, χέρια για εργασία εάν δοθούν τα κατάλληλα κίνητρα στους κρατούμενους άλλων φυλακών, υπάρχουν. Κυβερνητική βούληση χρειάζεται για να αναπτυχθούν, να εξανθρωπίσουν και να γίνουν βιτρίνα ενός νέου Συστήματος κράτησης οι Αγροτικές φυλακές και εάν χρειάζεται να προστεθούν/ιδρυθούν νέες ή να αλλαχθεί το καθεστώς λειτουργίας κλειστών υφιστάμενων σε ανοιχτούς-μη κατοικημένους χώρους όπως οι κλειστές Δομοκού, Μαλανδρίνου, Τρικάλων, Γρεβενών κ.λπ.

12.   Δημιουργία σε εσωτερικούς αχρησιμοποίητους χώρους φυλακών (σχεδόν σε όλες υπάρχουν τέτοιοι, αλλιώς να μετατραπούν όπου είναι εφικτό), «θάλαμοι επικοινωνίας» με τοποθέτηση τουλάχιστον 10 υπολογιστών ανά 300/400 κρατούμενους (οι οποίοι μπορεί να είναι μεταχειρισμένοι από τα αποθέματα του δημοσίου, κατασχέσεις κ.λπ.), είτε desktop, είτε  laptop με ενσωματωμένες  ή εξωτερικές κάμερες για πολλαπλές χρήσεις και λειτουργίες: α) επικοινωνία του κέντρου ελέγχου άμεσα με οποιοδήποτε κρατούμενο κατ’ ιδίαν (ή όχι) και κατά ομάδες. β) Επικοινωνία σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας και για ορισμένο χρονικό διάστημα κρατουμένων-κατά προτεραιότητα ξένων που δεν έχουν επισκεπτήρια,  μέσω “Skype” δηλαδή μέσω εικόνας και ήχου με συγγενείς και φίλους ανά τον κόσμο. γ)Ψυχολογική/ψυχιατρικήή υποστήριξη μέσω του «Skype” των κρατουμένων, από συμβεβλημένους επιστήμονες του Δημοσίου/Ιδιωτικού τομέα σε καθορισμένες ημέρες, ώρες και διάρκεια (κι ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητες του γιατρού). δ)Εκπαίδευση στη χρήση υπολογιστών/προγραμμάτων όσων επιθυμούν (μέσω κινήτρων πάλι), σε ορισμένες μέρες και ώρες. Μαθήματα σε άλλους θα μπορούν να κάνουν και τυχόν υπάρχοντες ήδη εκπαιδευμένοι κρατούμενοι σαν παροχή εργασίας.

13.   Όσοι από τους κρατούμενους των κλειστών φυλακών έχουν πάρει τουλάχιστον μία άδεια εξόδου χωρίς παραβίαση να μπορούν να συμμετέχουν σε ομάδες κοινωνικής εργασίας και προσφοράς που θα δραστηριοποιούνται εκτός φυλακής  στην έδρα της προσφέροντας διάφορες υπηρεσίες (καθαρισμούς παραλιών, δενδροφυτεύσεις, επιδιορθώσεις δημοσίων κτιρίων, δημιουργία φυτωρίων σε δημόσια κτήματα κ.λπ.)

14.   Για να διευρυνθούν οι θέσεις εργασίας κρατουμένων και για την ευρύτερη εφαρμογή της κεντρικής ιδέας για εργασιοθεραπεία και δημιουργική απασχόληση μπορούν να οργανωθούν πάσης φύσεως εργαστήρια στις φυλακές-για επιδιορθώσεις, αναβαθμίσεις, αρχειοθετήσεις σε αναλογική και ψηφιακή μορφή Δημοσίων αρχείων, βιβλιοθηκών, αρχείων των ίδιων των φυλακών με τη χρήση scanner και υπολογιστών.

15.   Το θέμα της μεταχείρισης τοξικομανών-εξαρτημένων, κρατουμένων και μη απαιτεί από μόνο του εκατοντάδες σελίδες. Θα περιοριστώ εδώ να προτείνω τα εξής αφού επισημάνω ότι προσωπικά υπήρξα μόνο περιστασιακά καπνιστής στο παρελθόν και έχω να καπνίσω 3 χρόνια:

α) Εφαρμογή του συστήματος της Ολλανδίας (και άλλων χωρών στην Ευρώπη για ελεγχόμενη ατομική χρήση και για περιορισμένη ποσότητα ινδικής κάνναβης και παράλληλη αντικειμενική – επιστημονική ενημέρωση για όλες τις εξαρτησιογόνες ουσίες σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες και από την κρατική τηλεόραση με αναλόγου επιπέδου περιεχόμενο.

β) Παροχή αντικαταστάτων ουσιών από κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα σε όσους τοξικομανείς είναι αποδεδειγμένα εξαρτημένοι αλλά δεν θέλουν να απεξαρτηθούν, καταγραφή και συστηματική παρακολούθηση τους από κοινωνικές υπηρεσίες.

γ) Όσοι εξαρτημένοι θέλουν να απεξαρτηθούν, αφού επιβεβαιωθεί η όποια εξάρτησή τους να κατευθύνονται ανάλογα σε πρόγραμμα τα στεγνά ή με υποκατάστατα ή μικτά.

δ) Επομένως όσα άτομα σε πιθανούς ελέγχους από αστυνομικούς βρίσκονται χρήστες και κάτοχοι , μέχρι ορισμένης ποσότητας των ελεγχόμενων ουσιών και ανάλογα το είδος τους, ή θα αφήνονται άμεσα ελεύθεροι ή θα επιβεβαιώνεται η τοξικοεξάρτησή τους και θα καταγράφονται, ή θα επιλέγουν την απεξάρτηση.

ε) Στην περίπτωση σύλληψης που συντρέχουν κι άλλες κατηγορίες πέρα από κατοχή και χρήση τοξικών ουσιών και άσχετα με υποτροπή ή όχι, αφού γίνει επιβεβαίωση της τοξικομανίας του κρατούμενου, θα πρέπει να έχει τρεις επιλογές . Άμεση υπαγωγή σε ελεγχόμενο κέντρο απεξάρτησης-εργασιοθεραπείας-ψυχικής υποστήριξης με προοπτική την περαιτέρω χρήση ευνοϊκών παροχών και συντομότερης εξόδου απ’ την φυλακή – κέντρο απεξάρτησης. Δεύτερη επιλογή συνέχιση κράτησης χωρίς απεξάρτηση, χωρίς παροχή υποκατάστατων-ψυχοτρόπων φαρμάκων και χωρίς ειδικές ευνοϊκές παροχές  πέραν των αδειών και αναστολών. Τρίτη επιλογή δυνατότητα αλλαγής γνώμης και αίτηση υπαγωγής σε κέντρο απεξάρτησης για όσους αρχικά επιλέξουν τη δεύτερη επιλογή.

16.   Σοβαρή μελέτη και εξέταση των στατιστικών χαρακτηριστικών, (των ποσοτικών και     ποιοτικών στοιχείων) που συνθέτουν το πρόβλημα της μαζικής εισχώρησης στην Ελλάδα, (ειδικά από το 1991 και μετά) μαζί με οικονομικούς μετανάστες κάθε φυλής που είχαν νομιμόφρονη συμπεριφορά και χιλιάδων άλλων με διάθεση για κάθε είδους σκληρότητα και παράνομη δράση χωρίς όριο ηθικής που ξεπέρασαν κατά πολύ την ανάλογη των ντόπιων παρανόμων. Αποτέλεσμα είναι να αποτελούν τώρα και το μισό πληθυσμό των κρατουμένων στις φυλακές με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθα για το σύστημα κράτησης, τους Έλληνες κρατούμενους και την έξω κοινωνία.

17.   Θα πρέπει να επανεξεταστεί η κατασκευή και να αυξηθεί ο μίνιμουμ διαθέσιμος χώρος για κάθε κρατούμενο – επιβάτη στις μεγάλες ειδικά «κλούβες» μεταγωγών των φυλακών που εξυπηρετούν πολύωρες διαδρομές μεταφοράς τους κάτω από απάνθρωπες, απαράδεκτες και ασφυκτικές συνθήκες σε συρμάτινα κλουβιά (και ενδεχόμενα φέρετρα σε περίπτωση σύγκρουσης).

Επιπλέον, θα πρέπει να καθαρίζονται και να απολυμαίνονται διεξοδικά και μετά από κάθε χρήση για ευνόητους λόγους αποφυγής μεταδοτικών νόσων.

18.   Επανεξέταση με άλλη κοινωνική και πολιτική οπτική των υποθέσεων υποδίκων και καταδικασμένων με τους «τρομονόμους» εφόσον η παράνομη δράση τους χαρακτηρίζεται από μη ταπεινές προθέσεις ανιδιοτελείς σκοπούς.

19.   Άλλα θέματα εργασίας, δημιουργικής απασχόλησης, εργαστηρίων, σχολείων β’ ευκαιρίας, θεατρικών ομάδων κ.λπ. εκπαιδευτικών δυνατοτήτων για τους κρατούμενους θίγονται ήδη σε ικανοποιητικό βαθμό από το υφιστάμενο και το καινούριο προσχέδιο «Σωφρονιστικού Κώδικα» και δεν θέλω να καταχραστώ άλλο τον χρόνο σας, (αν ακόμα έχει μείνει το ενδιαφέρον σας προσηλωμένο!)

Γιατί για ‘μένα σημασία έχει κατ’ αρχήν διάθεση για τομές και αλλαγές (και ειδικότερα συγκρουσιακές αλλαγές) ώστε το σύστημα κράτησης στην Ελλάδα να ξεφύγει από τις αρπαγές διαφόρων συμφερόντων και συντεχνιών και να πάρει ένα δρόμο/πορεία αντάξια μιας χώρας που γεννήθηκε η Δημοκρατία, η Φιλοσοφία και το Μέτρο.

20.   Και κάτι τελευταίο σε σειρά αλλά πρωτεύον σε σημασία. Καλό θα ήταν για μία πραγματιστική αντίληψη της ισορροπίας του δίπολου αδίκημα-ποινή, οι τελειόφοιτοι των Νομικών Σχολών να περνάνε ένα μικρό χρονικό διάστημα (15 μέχρι 30 μέρες) σαν πρακτική άσκηση ας πούμε, κρατούμενοι σε κλειστές φυλακές άγνωστοι μεταξύ αγνώστων (ειδικά όσοι οραματίζονται δικαστικό κλάδο) Με το τέλος αυτής της εμπειρίας –άσκησης να εξετάζεται γραπτά και προφορικά με βάση την αναγκαιότητα ή μη αυτού του τρόπου υλοποίησης και ομογενοποίησης των ποινών. Γιατί καλή είναι η νομική θεωρία για την αναγκαιότητα της αναλογίας μεταξύ αδικήματος και ποινικής τιμωρίας, ώστε να επέλθει η διαταραγμένη ισορροπία μεταξύ θύματος και θύτη. Αυτοί όμως που νομοθετούν και δικάζουν με ποια κριτήρια υπολογίζουν τη βαρύτητα και την αντικειμενικότητα των ποινών που επιβάλλουν όταν δεν έχουν προσωπική αντίληψη της βαρύτητας της ποινής της στέρησης της ελευθερίας που οι ίδιοι επιβάλουν.

Έτσι, όσο αυθαίρετη  και «δόλια» μπορεί αν είναι μια παράνομη ενέργεια, άλλο τόσο αυθαίρετη και «δόλια» είναι και η επιβολή της ποινικής  τιμωρίας της από ανθρώπους που θέλουν να παριστάνουν από έδρας τον παντογνώστη αλλά η γνώση τους για τον πραγματικό κόσμο είναι ελλιπής, θεωρητική και αποστειρωμένη.

Κλείνοντας και συνοψίζοντας, θα σταθώ στα σημαντικότερα σημεία

α) Ξεκαθάρισμα της κατεύθυνσης του συστήματος κράτησης: Τιμωρητικό ή Σωφρονιστικό με επανακοινωνικοποίηση;

β) Κεντρικό σύστημα ενιαίου ελέγχου των χώρων της κράτησης με λειτουργικό πρόγραμμα στατιστικής πλατφόρμας-καταγραφής όλου του ανόργανου-οργανικού δυναμικού του.

γ) Εμπέδωση στο διοικητικό – υπαλληλικό προσωπικό των νέων στόχων και αλλαγές για όσους έχουν διαφορετική νοοτροπία ή λειτουργούσαν ωφελιμιστικά μέχρι τώρα.

δ) Άμεση μείωση του υπερπληθυσμού με στοχευμένες αποφυλακίσεις.

ε) Περιορισμός στη δικαστική ασυδοσία των προφυλακίσεων-εναλλακτικές μορφές ποινών.

ζ) Προώθηση της αντίληψης της εργασιοθεραπείας, της δημιουργικής απασχόλησης και της ψυχολογικής παρακολούθησης των κρατουμένων και σεβασμός στα βασικά τους δικαιώματα.

η) Ανάπτυξη στο μέγιστο των παραγωγικών δυνατοτήτων των Αγροτικών Φυλακών και μετατροπή και άλλων κλειστών σε αγροτικές με στόχο τη σιτιστική (και όχι μόνο) αυτονομία του συστήματος κράτησης.

θ) Μεγιστοποίηση της κοινωνικής προσφοράς των αδειούχων κρατουμένων και αποφυλακισμένων με όρους.

ι) Απέλαση ξένων αποφυλακισμένων που δεν έχουν κοινωνικά-συγγενικά ερείσματα στην Ελλάδα.

κ) Άμεση εφαρμογή του βραχιολιού γεωεντοπισμού. 

Ευχαριστώ για το ενδιαφέρον και την υπομονή σας (και αν με χρειαστείτε, ξέρετε που θα με βρείτε)

Κώστας Σαμαράς

Ψ.Κ. Κορυδαλλού