Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., στις χώρες της Ευρώπης το ποσοστό των κρατουμένων που αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας ή/και εξάρτηση από αλκοόλ και άλλες ουσίες αγγίζει το 60-65%. Έχει επιβεβαιωθεί πλέον ότι εκείνοι που παραβατούν έχουν πολύ μεγαλύτερες ανάγκες ψυχιατρικής και ψυχολογικής υποστήριξης σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Τα δεδομένα από την πρώτη πλήρη έρευνα για την ψυχική υγεία των κρατουμένων στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξαν ότι ανά πάσα στιγμή 5.000 άτομα με σοβαρές ψυχικές διαταραχές βρίσκονται στην φυλακή1.
Πιο συγκεκριμένα, οι δείκτες διαταραχών προσωπικότητας είναι πολύ πιο ανεβασμένοι για τους κρατούμενους σε σχέση με τον γενικότερο πληθυσμό; Το 78% των υπόδικων ανδρών, το 50% των κρατούμενων γυναικών και το 64% των κρατούμενων ανδρών διαγνώστηκαν με διαταραχή προσωπικότητας (το αντίστοιχο ποσοστό στο γενικότερο πληθυσμό είναι 10-13%). Επιπλέον, το 7 με 10% των ανδρών κρατουμένων πάσχουν από κάποιου είδους ψύχωση όπως σχιζοφρένεια ή μανιοκατάθλιψη ενώ, στον αντίστοιχο ποσοστό στον γενικό πληθυσμό είναι 0,5-0,6%2. Στον πληθυσμό των ανήλικων κρατουμένων τα ποσοστά είναι ακόμα πιο ψηλά αφού το 88% των νεαρών κρατουμένων έλαβε τη διάγνωση της διαταραχής προσωπικότητας και το 10% ανέφερε ότι κάποια στιγμή στο παρελθόν είχε εκούσια αυτοτραυματιστεί3. Αντίστοιχα στον πληθυσμό των κρατούμενων γυναικών βρέθηκε ότι το 59% είχε ενεργό ψυχοπαθολογία ενώ το ποσοστό εκτοξευόταν στο 76% όταν συμπεριλαμβανόταν οι εξαρτήσεις από ουσίες και αλκοόλ4.
Πιο συγκεκριμένα, οι δείκτες διαταραχών προσωπικότητας είναι πολύ πιο ανεβασμένοι για τους κρατούμενους σε σχέση με τον γενικότερο πληθυσμό; Το 78% των υπόδικων ανδρών, το 50% των κρατούμενων γυναικών και το 64% των κρατούμενων ανδρών διαγνώστηκαν με διαταραχή προσωπικότητας (το αντίστοιχο ποσοστό στο γενικότερο πληθυσμό είναι 10-13%). Επιπλέον, το 7 με 10% των ανδρών κρατουμένων πάσχουν από κάποιου είδους ψύχωση όπως σχιζοφρένεια ή μανιοκατάθλιψη ενώ, στον αντίστοιχο ποσοστό στον γενικό πληθυσμό είναι 0,5-0,6%2. Στον πληθυσμό των ανήλικων κρατουμένων τα ποσοστά είναι ακόμα πιο ψηλά αφού το 88% των νεαρών κρατουμένων έλαβε τη διάγνωση της διαταραχής προσωπικότητας και το 10% ανέφερε ότι κάποια στιγμή στο παρελθόν είχε εκούσια αυτοτραυματιστεί3. Αντίστοιχα στον πληθυσμό των κρατούμενων γυναικών βρέθηκε ότι το 59% είχε ενεργό ψυχοπαθολογία ενώ το ποσοστό εκτοξευόταν στο 76% όταν συμπεριλαμβανόταν οι εξαρτήσεις από ουσίες και αλκοόλ4.
Η εικόνα είναι παρόμοια και σε ανασκόπηση 62 ερευνών από 12 χώρες (Αυστραλία, Καναδά, Ηνωμένες Πολιτείες, Δανία, Φινλανδία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Νέα Ζηλανδία, Ισπανία, Νορβηγία, Σουηδία, Μεγάλη Βρετανία), όπου συμμετείχαν 22.790 κρατούμενοι .Βρέθηκε ότι ένας στους δέκα κρατούμενους στις δυτικές χώρες έχει ψυχωτική συνδρομή ή μείζονα κατάθλιψη (διαταραχές που αποτελούν παράγοντες κινδύνου για αυτοκτονία), ενώ ο ένας στους δύο άντρες κρατούμενους και η μία στις πέντε γυναίκες διαγιγνώσκονται με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας5.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα οι έρευνες σχετικά με την επιδημιολογία των ψυχικών διαταραχών στα καταστήματα κράτησης είναι περιορισμένες αφενός επειδή δεν υπάρχει συστηματική καταγραφή πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την αποφυλάκιση και αφετέρου λόγω του «κλειστού» χαρακτήρα των καταστημάτων κράτησης. Κατά τη διεξαγωγή έρευνας στο κατάστημα κράτησης της Κομοτηνής όπου συμμετείχε ένα τυχαίο δείγμα 80 κρατουμένων βρέθηκε ότι το 78,7% του δείγματος (63 κρατούμενοι) έπασχε από κάποια ψυχική διαταραχή6.
Σε μια άλλη σχετική έρευνα που διεξήχθη στις κλειστές φυλακές της Πάτρας με σκοπό να προβλεφθεί η πιθανότητα αυτοκτονικής συμπεριφοράς μέσω της εκτίμησης του αυτοκτονικού ιδεασμού βρέθηκε ότι από τα 67 άτομα που είχαν αυτοκτονικό ιδεασμό το 55,2% είχε κάνει στο παρελθόν απόπειρα αυτοκτονίας7.
Συσχετίζοντας τα παραπάνω ευρήματα με στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης8 που δείχνουν σταθερά αυξητική τάση κρατουμένων και υποδίκων στα ελληνικά καταστήματα κράτησης (άρα και αυξανόμενη ανάγκη για αντιμετώπιση προβλημάτων ψυχικής υγείας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την αποφυλάκιση) θα μπορούσαμε με βεβαιότητα να υποστηρίξουμε ότι οι παροχές ψυχιατρικών και ψυχολογικών υπηρεσιών είναι ελλιπείς αν όχι μηδαμινές.
Συσχετίζοντας τα παραπάνω ευρήματα με στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης8 που δείχνουν σταθερά αυξητική τάση κρατουμένων και υποδίκων στα ελληνικά καταστήματα κράτησης (άρα και αυξανόμενη ανάγκη για αντιμετώπιση προβλημάτων ψυχικής υγείας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την αποφυλάκιση) θα μπορούσαμε με βεβαιότητα να υποστηρίξουμε ότι οι παροχές ψυχιατρικών και ψυχολογικών υπηρεσιών είναι ελλιπείς αν όχι μηδαμινές.
Για παράδειγμα, παρόλο που ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των παραβάσεων κατά τα έτη 2003 έως 2009 αφορούσε ναρκωτικές ουσίες, το κατάστημα απεξάρτησης του Ελαιώνα (το μοναδικό στην Ελλάδα) κατάφερε να «φιλοξενήσει» μόνο 344 άτομα για το ίδιο διάστημα. Αντίστοιχα, στο Ψυχιατρικό κατάστημα του Κορυδαλλού νοσηλεύθηκαν 1911 άτομα ενώ, συνολικά για όλο τον πληθυσμό των φυλακών, στην πιο αισιόδοξη περίπτωση, αντιστοιχεί ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας για κάθε 215 κρατούμενους9.
1 NHS(2000) The NHS Plan: A plan for investment, a plan for reform London: the stationary office
2 National Institute for mental health in England (2003) personality disorder –no longer a diagnosis of exclusion :Policy implementation guidance for the development of services for people with personality disorder London: Department of Health
3 Hagell A. (2002) The mental health of young offenders – Bright Futures: Working with vulnerable young people London: Mental Health foundation
4Singleton N. et al (1998) Psychiatrtic morbity among prisoners in England and Wales London: The Stationary Office
5Fazel, S., Danesh, J. (2002) “Serious mental disorder in 23 000 prisoners: a systematic reviewof 62 surveys” Lancet, 359: 545–50
6Fotiadou, M., Livaditis, M., Manou, I., Kaniotou, E., Xenitidis, K. (2006)“Prevalence of mental disorders and deliberate self‐harm in Greek male prisoners” International Journal of Law and Psychiatry 29: 68–73
7Lekka, N.P., Argyriou, A.A., Beratis, S. (2006) “Suicidal Ideation in Prisoners : risk factors and relevance to suicidal behavior. A Prospective Case‐Control Study” Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci, 256 : 87–92
8http://www.ministryofjustice.g
9 Blaauw, E., Roesch, R., Kerkhof, A. (2000) “Mental Disorders in European Prison Systems: Arrangements for Mentally Disordered Prisoners in the Prison Systems of 13 European Countries”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου