Ψυχογενής ανορεξία & Βουλιμία-χρήσιμες πληροφορίες για το προσωπικό των φυλακών

Τα άτομα που πάσχουν από διαταραχές στην πρόσληψη τροφής μπορεί να εμφανίζουν επεισόδια υπερφαγίας ή να λαμβάνουν υπερβολικά μέτρα για τον έλεγχο το βάρους τους όπως,  αυτοπροκαλούμενος εμετός και υπερβολική χρήση διαιτητικών χαπιών και καθαρτικών. Οι διαταραχές αυτές μπορούν να διαγνωσθούν κατά την είσοδο στην φυλακή λόγω του χαμηλού βάρους ή στη συνέχεια όταν παρατηρηθούν μη φυσιολογικές διατροφικές συμπεριφορές. Είναι 10 με 20 φορές  πιο συχνές στις γυναίκες απ’ ότι στους άντρες και έχουν συσχετισθεί με προϋπάρχουσα παιδική κακοποίηση ενώ τόσο η βουλιμία όσο και η ανορεξία μπορούν να κρύβονται πίσω από την αμηνόρροια ή τις καρδιακές αρρυθμίες.

Κοινά χαρακτηριστικά:

·       Αδικαιολόγητος φόβος του ατόμου να μην παχύνει ή να πάρει βάρος

·       Εντατικές προσπάθειες να ελέγξουν το βάρος τους π.χ. αυστηρή δίαιτα, εμετός, χρήση καθαρτικών, εντατική άσκηση

·       Άρνηση να δεχθούν ότι έχουν κάποιο πρόβλημα

·       Πεσμένη διάθεση, άγχος/ευερεθιστότητα

·       Προβλήματα σχέσεων

·       Αυξανόμενη απόσυρση

·       Προβλήματα στο σχολείο και την εργασία

·       Ψυχαναγκαστικά συμπτώματα

Οι οργανικές συνέπειες των παραπάνω διαταραχών περιλαμβάνουν: αμηνόρροια, οδοντιατρικά προβλήματα, μυϊκή αδυναμία, πρήξιμο του σιελογόνου αδένα, πέτρες στα νεφρά, δυσκοιλιότητα, δυσλειτουργία του ήπατος, καρδιακές αρρυθμίες και προσβολές. 

Η ψυχογενής ανορεξία εμφανίζεται συνήθως στην εφηβεία και στην πρώιμη     ενήλικη ζωή 13 -19 ετών και έχει το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων από όλες τις ψυχιατρικές ασθένειες. Επιπλέον τα άτομα που πάσχουν από νευρική ανορεξία  είναι πιθανόν να πάσχουν ταυτόχρονα και από κατάθλιψη. Η ανορεξία είναι κάτι διαφορετικό από την απώλεια όρεξης που μπορεί να οφείλεται σε άλλα αίτια όπως είναι το άγχος, η κατάθλιψη, η εξάρτηση από ουσίες ή άλλα οργανικά αίτια.

Τύποι νευρικής ανορεξίας

α) Ανορεξία στερητικού τύπου: Ο στερητικός τύπος χαρακτηρίζεται από μία συνεχιζόμενη αυστηρή αποχή από το φαγητό, εσωστρέφεια και άρνηση να αποδεχθούν ότι νιώθουν πείνα και άγχος

β) Ανορεξία υπερκαταναλωτικού τύπου: Χαρακτηρίζεται από επεισόδια υπερφαγίας που ακολουθούνται από τεχνητή πρόκληση εμετού. Οι ασθενείς αυτού του τύπου συνήθως είναι πιο εξωστρεφείς, αναφέρουν συχνότερα άγχος και ενοχές και παραδέχονται ότι έχουν έντονη όρεξη.

 

Οι ασθενείς με νευρική ανορεξία συνήθως:

·         Κάνουν αυστηρή δίαιτα παρόλο που το βάρος τους είναι πολύ χαμηλό

·         Έχουν διαταραγμένη εικόνα σώματος δηλ. μια παράλογη πεποίθηση ότι είναι υπέρβαρα

·         Αμηνόρροια

Αίτια ψυχογενούς ανορεξίας

Τα αίτια της ψυχογενούς ανορεξίας όπως και των περισσοτέρων ψυχικών διαταραχών είναι πολυπαραγοντικά. Στην βιολογική ευαλωτότητα ενός ατόμου επιδρούν χαρακτηριστικά της κοινωνίας και της οικογένειας, το συναίσθημα, ο τρόπος σκέψης, τα ψυχοπιεστικά γεγονότα κλπ.

Το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο μεγαλώνει κάποιος φαίνεται να είναι πολύ σημαντικό για την εμφάνιση διαταραχών στην πρόσληψη τροφής.

Τα πρότυπα των δυτικών κοινωνιών προβάλλουν το πολύ αδύνατο σώμα ως πρότυπο υγείας, ομορφιάς, επιτυχίας και αυτοεκτίμησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις μη δυτικές κοινωνίες δεν εμφανίζονταν ή εμφανίζονται ελάχιστα κρούσματα νευρικής ανορεξίας.

Η σκέψη των ατόμων με νευρική ανορεξία χαρακτηρίζεται από χαμηλή αυτοεκτίμηση και από ακραίου τύπου ιδέες «μαύρο – άσπρο». Θεωρούν ότι  η επιτυχία και η ομορφιά σχετίζεται μόνο με το ποσοστό λίπους που έχει κάποιος πάνω του και συνήθως πιστεύουν ότι δεν υπάρχουν ενδιάμεσες καταστάσεις ανάμεσα στο είμαι λεπτός – είμαι χοντρός. Το σημαντικότερο όμως σημείο στη σκέψη τους είναι η διαστρέβλωση της εικόνας του σώματος. Κοιτάζοντας τον εαυτό τους στον καθρέπτη βλέπουν το σώμα τους κατά πολύ παχύτερο απ’ ότι είναι στην πραγματικότητα.

Το συναίσθημα των ανορεκτικών ατόμων χαρακτηρίζεται από άγχος και στεναχώρια ενώ είναι πολύ συχνή και η ταυτόχρονη διάγνωση κατάθλιψης.

 Η βουλιμία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια καταβρόχθισης τροφής τα οποία ακολουθούνται από δυσβάσταχτες ενοχές.

Οι ασθενείς με βουλιμία συνήθως:

·         Εμφανίζουν υπερφαγία δηλ. τρώνε τεράστιες ποσότητες φαγητού σε μικρό χρονικό διάστημα

·         Κάνουν προσπάθειες να αποβάλλουν το φαγητό προκαλώντας εμετό ή μέσω καθαρτικών

Ένας ασθενείς μπορεί να εμφανίζει ανορεκτικά και βουλιμικά επεισόδια κατά καιρούς. Ωστόσο, τα επεισόδια υπερφαγίας  είναι σπάνια στη φυλακή λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών. Η υπερφαγία λειτουργεί στο άτομο ως μηχανισμός άμυνας και η αδυναμία του να τον χρησιμοποιήσει στο πλαίσιο της φυλακής μπορεί να προκαλέσει αυξημένο άγχος. Για να αντιμετωπίσει το άτομο το άγχος μπορεί να εφαρμόσει ακόμα πιο δυσλειτουργικές στρατηγικές όπως: επιθετικότητα ή αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.

      Πληροφορίες

·         Η πρόκληση εμετού και αποχή από το φαγητό μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στον οργανισμό του ατόμου. Ιδιαίτερα, η ανορεξία μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο.

·         Η αυστηρή δίαιτα και ο εμετός είναι αναποτελεσματικοί τρόποι για τον μακροπρόθεσμο έλεγχο του βάρους.

·         Οι ομάδες αυτοβοήθειας, τα ενημερωτικά φυλλάδια και τα σχετικά βιβλία μπορούν να βοηθήσουν στην ενημέρωση και στην κινητοποίηση του ατόμου.

·         Κατά τη θεραπεία το άτομο θα χρειαστεί υποστήριξη κατά τη διάρκεια του φαγητού για να μειώσει το άγχος που πιθανόν να βιώνει

·         Ενθαρρύνετε την φυσική δραστηριότητα σε λογικά επίπεδα. Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της όρεξης.

·         Βοηθήστε το άτομο να αναπτύξει εναλλακτικές δεξιότητες διαχείρισης του άγχους μέσα από τη συμμετοχή του στην εκπαίδευση και στην εργασία

·         Είναι σημαντικό να είστε και εσείς οι ίδιοι ενημερωμένοι