H εφημερίδα σας μου δίνει την ευκαιρία να μεταδώσω την εμπειρία μου από την εφαρμογή της δραματοθεραπευτικής μεθόδου στο σωφρονιστικό κατάστημα του Κορυδαλλού κατά την περίοδο 2002-2004.
Παρόλο που τα τελευταία χρόνια δουλεύω όλο και περισσότερο με την ταυτότητα της δραματοθεραπεύτριας, το τοπίο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη γενικότερα, είναι ακόμη ομιχλώδες και ασαφές ως προς τις ψυχοθεραπείες, την εκπαίδευση νέων θεραπευτών, στο ποιος μπορεί να είναι θεραπευτής κλπ.
Έτσι, η αναγνωρισμένη ταυτότητα της Ψυχολόγου έχει συχνά λειτουργήσει ως Δούρειος Ίππος, ώστε να μπορώ να εφαρμόσω τη μέθοδο της δραματοθεραπείας σε διάφορα πλαίσια και με διάφορους πληθυσμούς, φυσικά μετά από συμφωνία με τους υπεύθυνους σε κάθε περίπτωση. Σε καθεμιά από αυτές τις περιπτώσεις, ο στόχος της δραματοθεραπευτικής παρέμβασης είναι εξατομικευμένος και σχετίζεται με τον συγκεκριμένο πληθυσμό και τις ανάγκες του, όπως επίσης και με το ευρύτερο πλαίσιο της κάθε περίστασης. Η εισαγωγή μου στις φυλακές Κορυδαλλού επετεύχθη μέσα από τη συνεργασία μου με τον ΟΚΑΝΑ, στα πλαίσια του διακρατικού προγράμματος EQUAL, «ΝΕΜΕΣΙΣ, Κοινωνία Εντάσσουσα».
Επρόκειτο για μια διακρατική διεπιστημονική προσπάθεια κοινωνικής επανένταξης των κρατουμένων που επρόκειτο να αποφυλακιστούν.Το πρόγραμμα αυτό προέκυψε από τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας και καταδεικνύουν ότι οι περισσότεροι μακροχρόνια κρατούμενοι,μετά την αποφυλάκισή τους, επιστρέφουν στις φυλακές έχοντας υποπέσει σε νέα παραβατική συμπεριφορά. Θέλαμε λοιπόν να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες αυτής της υποτροπής.
Η παρέμβασή μας είχε πολλές παραμέτρους και πρόσφερε υπηρεσίες που ανταποκρίνονταν στο σύνολο των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι κρατούμενοι που επρόκειτο να αποφυλακιστούν.
Έτσι, στη διεπιστημονική ομάδα ο κάθε φορέας-εταίρος είχε συγκεκριμένο ρόλο. Ο Δικηγορικός Σύλλογος της Αθήνας παρείχε στους ωφελημένους από το πρόγραμμα κρατουμένους δωρεάν νομικές συμβουλές, οι Σχολές Ωμέγα είχαν αναλάβει την επιμόρφωση των ειδικών των παρεμβάσεων στον συγκεκριμένο ειδικό πληθυσμό, η Δέλτα Πληροφορική παρείχε εκπαίδευση στους κρατουμένους για την εκμάθηση νέων δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να αποτελέσουν εφόδια για ευκολότερη είσοδό τους στην αγορά εργασίας μετά την αποφυλάκιση, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρείχαν υγειονομικές υπηρεσίες και συμβουλευτική των κρατουμένων και των αποφυλακισμένων, ο ΟΚΑΝΑ είχε αναλάβει τη θεραπευτική παρέμβαση στους τοξικοεξαρτημένους κρατουμένους του πληθυσμού, ενώ άλλοι φορείς είχαν αναλάβει την ευαισθητοποίηση εργοδοτών και την παροχή βοήθειας στην ανεύρεση δουλειάς για τους αποφυλακισμένους.
Η διακρατική συνεργασία ήταν πολύ γόνιμη καθώς, μέσα από την ανταλλαγή εμπειρίας και επισκέψεις σε ξένες φυλακές, μπορέσαμε να αξιολογήσουμε τις διάφορες παρεμβάσεις και να προσπαθήσουμε να εισαγάγουμε αυτές που είχαν φανεί πιο πετυχημένες σε χώρες που είχαν πιο οργανωμένο σωφρονιστικό σύστημα από το δικό μας.
Το δείγμα μας απαρτίστηκε από κρατουμένους/ες που ήταν ήδη κάποια χρόνια στη φυλακή και επρόκειται να αποφυλακιστούν μέσα στην επόμενη διετία, από την έναρξη της παροχής των υπηρεσιών μας.
Ο ΟΚΑΝΑ, ως εταίρος και φορέας, μέσω του οποίου εργάστηκα στα σωφρονιστικά καταστήματα του Κορυδαλλού, είχε αναλάβει την παροχή θεραπευτικών υπηρεσιών σε κρατουμένους-χρήστες τοξικών ουσιών. Μη θέλοντας να κουράσω τους αναγνώστες που δεν γνωρίζουν τη δραματοθεραπευτική μέθοδο, παραθέτοντας πολλά θεωρητικά στοιχεία, θα περιοριστώ μόνο σε μερικά προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη κατανόηση της παρέμβασης που σκοπεύω να σας περιγράψω.
Η μέθοδος της δραματοθεραπείας είναι μια μέθοδος διαμεσολάβησης, ολιστικής αντίληψης, καθώς, πέρα από τον λόγο, περιλαμβάνει την παραγωγή συμβολικών πράξεων μέσω της τέχνης. Αυτές τις πράξεις, σε δεύτερο χρόνο, οι συμμετέχοντες επεξεργάζονται ψυχονοητικά και μπορούν να έρθουν σε επαφή με ασυνείδητες πλευρές του ψυχισμού τους.
