Σύνδρομα του εγκλεισμού

Η έννοια του συνδρομού αφορά ένα σύνολο συμπτωμάτων που εμφανίζονται ομαδικά και σχετίζονται με την ίδια κλινική εικόνα. Τα σύνδρομα μπορεί να είναι αιτιολογικά, παθογενετικά ή μορφολογικά. Με τον όρο «σύνδρομά του εγκλεισμού»  αναφερόμαστε σε ένα σύνολο συμπτωμάτων που εκδηλώνονται από κρατούμενους στο περιβάλλον της φυλακής  και σε άμεση αλληλεπίδραση με αυτό.

1)Βραχεία ψυχωσική διαταραχή

Βασικό γνώρισμα της βραχείας ψυχωσικής διαταραχής αποτελεί η ξαφνική έναρξη ενός ψυχωσικού επεισοδίου, με διάρκεια που κυμαίνεται από μια ημέρα έως 30 μέρες. Μέτα τη λήξη του επεισοδίου αυτού, το άτομο επανέρχεται στο προηγούμενο επίπεδο λειτουργικότητας.

Τα συμπτώματα αυτής της διαταραχής συνιστούν οι παραληρητικές ιδέες, οι ψευδαισθήσεις, ο αποδιοργανωμένος λόγος και η έντονα  αποδιοργανωμένη συμπεριφορά. Το άτομο δείχνει έντονα αναστατωμένο, με σύγχυση και εκδηλώνει ταχεία εναλλαγή συναισθημάτων.
Η αιτιολογία της διαταραχής αυτής, στα πλαίσια της φυλακής σχετίζεται με στρες που προκαλείται από εξωτερικούς παράγοντες και με την προσωπικότητα του ατόμου.

2)Σύνδρομο Ganser

To σύνδρομο Ganser αποτελεί ένα είδος διαταραχής οι οποίες χαρακτηρίζονται από διάσχιση ή διάσπαση στις συνήθως συντεθειμένες λειτουργίες της συνείδησης, της μνήμης, της ταυτότητας ή της αντίληψης του περιβάλλοντος, που μπορεί να είναι ξαφνική ή προοδευτική, παροδική ή χρόνια.

Βασικό κοινό στοιχείο σε όσα άτομα εμφανίζουν το σύνδρομο Ganser, το οποίο είναι αρκετό για να αποδοθεί αυτή η διάγνωση, αποτελεί η αδυναμία του ατόμου να απαντήσει με ακρίβεια σε εύκολες ερωτήσεις, στις οποίες απαντά κατά προσέγγιση.            Πρόκειται για αναστρέψιμη διαταραχή, η οποία εμφανίζεται ως επί το πλείστον σε συνθήκες εγκλεισμού και ειδικότερα , σε σχέση με τους κρατούμενους, σε καθεστώς απομόνωσης. Μετά την επαναφορά σε κανονικά πλαίσια εγκλεισμού, τα συμπτώματα αποχωρούν σταδιακά.

Τα διαγνωστικά κριτήρια για τον καθορισμό του συνδρόμου αυτού είναι:

α)το Vorbeireden

Το Vorbeireden, αφορά την τάση του ατόμου να απαντά κατά προσέγγιση  σε εύκολες ερωτήσεις.

β) συμπτώματα μετατροπής

Τα συμπτώματα μετατροπής περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, αναλγησία και το αντίθετο, αισθητηριακές διαταραχές και κινητικές διαταραχές, όπως παράλυση.

γ) θόλωση της συνείδησης

Η θόλωση της συνείδησης αφορά μειωμένα επίπεδα εγρήγορσης του ατόμου. Σχετικές με το κριτήριο αυτό είναι και κάποιας μορφής διαταραχές των γνωστικών λειτουργιών  όπως,  προβλήματα στον προσανατολισμό του ατόμου, στην συγκέντρωση και τη μνήμη.

δ) ψευδαισθήσεις  

Η αιτία του συνδρόμου Ganser είναι άγνωστη ωστόσο έχει συσχετισθεί ιδιαίτερα με το καθεστώς της απομόνωσης. Η αισθητηριακή αποστέρηση που συνδέεται με την απόμονωση συνιστά ένα στρεσογόνο παράγοντα που μπορεί να πυροδοτήσει την εκδήλωση του συνδρόμου.

Το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται στους έγκλειστους, σε ασθενείς με εγκεφαλική αιμορραγία κι άτομα που εκδηλώνουν χρόνιες ψυχωσικές διαταραχές. Στους έγκλειστους το σύνδρομο αυτό έχει συσχετισθεί με την περίοδο της προφυλάκισης, την περίοδο αναμονής της δίκης και με το καθεστώς της απομόνωσης, ενώ παράλληλα θεωρείται ότι εκδηλώνεται συχνότερα από άτομα που ανήκουν σε μειονότητες.

Αν και δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία σχετικά με τον επιπολασμό της, η συχνότητα εμφάνισης της διαταραχής αυτής είναι πολύ μικρή ακόμα κι ανάμεσα στους κρατούμενους που βρίσκονται σε συνθήκες απομόνωσης.

3)Πυρετός της πύλης

Ο πυρετός της πύλης περιγράφει την ιδιαίτερη ψυχολογική κατάσταση των κρατουμένων εκείνων που πρόκειται να αποφυλακιστούν από το σωφρονιστικό ίδρυμα, ειδικότερα μετά την έκτιση μακρόχρονής ποινής.

Βασικά γνωρίσματα του «πυρετού της πύλης» αποτελούν το άγχος, η ανησυχία και η ευερεθιστότητα, ενώ σε κάποιες περιστάσεις είναι δυνατόν να εκδηλωθούν από κάποιους συμπτώματα υπομανίας, συνήθως παρουσιάζονται ένα μήνα πριν την αποφυλάκιση και παραμένουν έως 6 μήνες.

Χαρακτηριστικά σημεία του «πυρετού της πύλης» αποτελούν ο φόβος, ο θυμός, η αδυναμία αντιμετώπισης του παρόντος, η εσωτερική ταραχή και ανησυχία, η ευερεθιστότητα, η σύγχυση ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, η ιδιαίτερη ευφορία, οι έντονοι πονοκέφαλοι, οι γαστρεντερικές παρενοχλήσεις, η αϋπνία κι η ψυχοκινητική διέγερση.

Η προσωπικότητα των εγκλείστων , η ποιότητα των σχέσεων που διατήρησαν  κατά την διάρκεια του εγκλεισμού τους και η υποστήριξη που έλαβαν, το επίπεδο των επαγγελματικών τους προσόντων, άλλα και η διάρκεια της ποινής τους παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εκδήλωση και την ένταση του συνδρόμου.