Πέμπτη 18 Ιουνίου 2015

Αυτοκτονίες: Οι αόρατοι θάνατοι των φυλακών



Άνδρας κρατούμενος στο ψυχιατρικό νοσοκομείο του Κορυδαλλού απαγχονίστηκε αυτή την Τρίτη στο κελί του κατά τις νυχτερινές ώρες, χωρίς να γίνει αντιληπτός από το προσωπικό και τον συγκρατούμενο του. Μία ακόμη αυτοκτονία που δεν αποτέλεσε έκπληξη για κανέναν από τους εμπλεκόμενους. Σε προηγούμενη ανακοίνωση είχαμε αναφερθεί στην υψηλή συχνότητα αυτοκτονικών συμπεριφορών στα καταστήματα κράτησης, στην αναγκαιότητα δημιουργίας νέων δομών και υπηρεσιών για κρατούμενους που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, στην σημασία της  εκπαίδευσης του προσωπικού στην αναγνώριση και αντιμετώπιση της αυτοκτονικότητας καθώς και στην αναγκαιότητα περιορισμού της πρόσβασης σε θανατηφόρα μέσα.
Ειδικότερα, για τους κρατούμενους που βρίσκονται σε ψυχιατρικά νοσοκομεία ο κίνδυνος αυτοκτονίας είναι έως και πέντε φορές υψηλότερος σε σχέση με τους κρατούμενους που βρίσκονται στα Καταστήματα Κράτησης γεγονός που καταδεικνύει τις αυξημένες ανάγκες των ψυχικά πασχόντων που εμπλέκονται με τον νόμο. Στο Δίκτυο Καταγραφής της ΚΛΙΜΑΚΑ αναφέρθηκαν μόνο 10 αυτοκτονίες κρατουμένων από το 2013 έως και σήμερα. Πρόκειται για 9 άντρες και μία γυναίκα που αυτοκτόνησαν με απαγχονισμό.  Οι αριθμοί αυτοί δεν υποκαθιστούν την επίσημη καταγραφή που θα έπρεπε να υπάρχει, ούτε και θεωρείται ότι ανταποκρίνονται στο πραγματικό σύνολο των αυτοκτονιών που συνέβησαν στο ανωτέρω διάστημα.
Η συντριπτική πλειοψηφία των αυτοκτονιών θα μπορούσε να είχε προληφθεί και προς την κατεύθυνση αυτή, το Κέντρο Πρόληψης της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ στο πλαίσιο μια ολοκληρωμένης παρέμβασης, έχει προτείνει τη διενέργεια ψυχολογικών αυτοψιών ως ένα σημαντικό μέτρο πρωτογενούς πρόληψης, δεδομένου ότι παρέχει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο αυτοκτονίας. Επιπλέον, υλοποιούνται κύκλοι σεμιναρίων και εισηγήσεων για την πρόληψη της αυτοκτονίας στα σωφρονιστικά καταστήματα. Λόγω του περιορισμένου εύρους της θεματολογίας των μαθημάτων της Σχολής Σωφρονιστικών Υπαλλήλων οι συμμετέχοντες μας έχουν μεταφέρει τις ελλείψεις στην εκπαίδευση και υποστήριξη τους καθώς και την αναγκαιότητα θεσμοθετημένης επιμόρφωσης τους σε θέματα που αφορούν την ψυχική υγεία και την πρόληψη των αυτοκτονιών και των αυτοτραυματισμών.

Η ΚΛΙΜΑΚΑ είναι ένας κοινωνικός φορέας, μη κυβερνητικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 2000 και δραστηριοποιείται τόσο στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας όσο και στην υλοποίηση προγραμμάτων κοινωνικής ενσωμάτωσης αποκλεισμένων πληθυσμιακών ομάδων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σε ένα πρώτο επίπεδο οι δράσεις και τα προγράμματα του φορέα στοχεύουν στην πολύπλευρη ενδυνάμωση των κοινωνικά αποκλεισμένων στις κατευθύνσεις: της υιοθέτησης ενεργού ρόλου απέναντι στη ζωή, της υπεύθυνης διεκδίκησης των δικαιωμάτων, της σταδιακής αυτονόμησης και της ισότιμης ένταξης στον κοινωνικό ιστό.
Απώτεροι στόχοι των δράσεων του φορέα αποτελούν:
∙ Η ανάπτυξη του ανθρώπινου και κοινωνικού κεφαλαίου για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού.
∙ Η ισότητα των ευκαιριών πρόσβασης και απολαβής των κοινωνικών αγαθών
∙ Η προαγωγή της ψυχικής υγείας
∙ Η αύξηση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης
Η ΚΛΙΜΑΚΑ λειτουργεί από το 2007, τη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία με το νούμερο 1018. Η Γραμμή λειτουργεί σε εικοσιτετράωρη βάση, 7 ημέρες την εβδομάδα και δέχεται κλήσεις από κινητό ή σταθερό τηλέφωνο, από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, με αστική χρέωση. Οι κλήσεις είναι ανώνυμες και εμπιστευτικές.
Απευθύνεται σε:  
-        Ανθρώπους που σκέφτονται να αυτοκτονήσουν
-        Ανθρώπους που έχουν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν στο παρελθόν
-        Ανθρώπους με αυτοκαταστροφική συμπεριφορά
-        Ανθρώπους που βιώνουν την απώλεια ή ανησυχούν για κάποιο δικό τους άνθρωπο
Η Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία εντάσσεται από τον Απρίλιο του 2012 στο πλαίσιο του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, το οποίο λειτουργεί από την ΚΛΙΜΑΚΑ, με την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας. Στο Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψης της Αυτοκτονίας, ειδικά εκπαιδευμένοι, επαγγελματίες ψυχικής υγείας αναλαμβάνουν την θεραπευτική αντιμετώπιση ατόμων που έχουν εκδηλώσει αυτοκτονική συμπεριφορά. Επίσης, η ΚΛΙΜΑΚΑ αναπτύσσει ένα σύνολο δράσεων εκπαίδευσης, ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης καθώς και ερευνητικό έργο, ενώ συμμετέχει, ως οργανωτικό μέλος,  και εθνικός αντιπρόσωπος φορέας, στη Διεθνή Ένωση για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας (International Association for Suicide Prevention - IASP), φορέας ο οποίος αποτελεί το ανώτερο όργανο για την  κατάρτιση στρατηγικών στον τομέα της πρόληψης αλλά και των ερευνητικών διαδικασιών, σε καθεστώς συνηγορίας με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.