• Υποστηρίξει τις μητέρες ώστε να αναπτύξουν ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς με τα μωρά τους
• Παρατηρήσει σημάδια επικείμενων προβλημάτων
Ποιά προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσουν οι μητέρες
• Οι μητέρες που οι ίδιες είχαν υποστεί κακοποίηση ή παραμέληση κατά την παιδική τους ηλικία είναι πιθανό να είναι και οι ίδιες κακοποιητικές ή παραμελητικές απέναντι στα παιδιά τους. Επίσης, η εμπειρία της εγκυμοσύνης και της γέννας μπορεί να ανασύρει οδυνηρές μνήμες και συναισθήματα της παιδικής ηλικίας.
• Μια γυναίκα μπορεί να εμφανίσει επιλόχεια κατάθλιψη και αυτό να έχει δυσμενείς συνέπειες στις συναισθηματικές αντιδράσεις της απέναντι στο μωρό της
• Μια γυναίκα μπορεί να έχει ψυχικές διαταραχές άλλου τύπου
• Μια γυναίκα που γεννά ενώ βρίσκεται στη φυλακή δεν έχει επαφές με το σύντροφο της, τους φίλους της και την οικογένεια της για να λάβει συναισθηματική και πρακτική υποστήριξη όπως μια γυναίκα που δεν είναι έγκλειστη.
Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι ένα δίκτυο υποστήριξης μπορεί να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα άγχους των πρώτων χρόνων της μητρότητας. Αυτό σημαίνει ότι το προσωπικό της φυλακής μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην υγεία τόσο της μητέρας όσο και του παιδιού.
Σημάδια ότι οι σχέσεις μητέρας-παιδιού βρίσκονται σε κίνδυνο
Η μητέρα:
• Είναι εκνευρισμένη με το μωρό τον περισσότερο καιρό
• Αποφεύγει να κρατάει το μωρό ή να έρχεται σε οπτική επαφή
• Δεν ανταποκρίνεται επανειλημμένως στο κλάμα και στη δυσφορία του μωρού
• Δεν δείχνει σημάδια ευχαρίστησης
• Δεν φέρεται στο μωρό με στοργή και απαλές κινήσεις
• Κάνει επικριτικά σχόλια σχετικά με ή που απευθύνονται στο μωρό
• Αποδίδει κακές προθέσεις στο μωρό π.χ. πιστεύει ότι το μωρό κλαίει επίτηδες για να τραβήξει την προσοχή της ή για να την ενοχλήσει
Η έλλειψη ευαισθησίας στα σήματα του μωρού, αν συνεχίζουν για αρκετό χρονικό διάστημα, κάνουν το μωρό να εμφανίζεται ολοένα και πιο αποσυρμένο. Όταν η ανταπόκριση της μητέρας είναι μη αναμενόμενη και ακατάλληλη (π.χ. επιθετική, άλλες φορές στοργικοί και άλλες αδιάφορη) τότε προκαλείται σύγχυση στο μωρό και τελικά μπορεί να αποφεύγει τη μητέρα ή άλλους ανθρώπους – μη ανταποκρινόμενο σε αυτούς. Αν αυτό συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε στη συνέχεια μπορεί να εμφανίσει διαταραχές προσοχής, συγκέντρωσης και συμπεριφοράς.
Βοηθώντας
• Κατανοήστε το άγχος της μητέρας. Το να μάθεις να φροντίζεις ένα μωρό είναι μια δύσκολη και επίπονη εργασία που παίρνει χρόνο. Η πρακτική υποστήριξη είναι επίσης απαραίτητη
• Εξηγήστε ότι το κλάμα του μωρού είναι ένας τρόπος να επικοινωνήσει το μωρό ότι χρειάζεται τη μητέρα του, δεν δηλώνει εχθρικότητα.
• Δείξτε της πως να ανταποκρίνεται στα καλέσματα του μωρού.
• Αναγνωρίστε το γεγονός ότι η μητέρα κάποιες φορές χρειάζεται ένα διάλειμμα από το μωρό. Ενθαρρύνετε την να βρει λίγο χρόνο για τον εαυτό της.
• Μην κριτικάρετε ευθέως την μητέρα. Αυτό υποσκάπτει την αυτοπεποίθηση της και την αυτοεκτίμηση της. Δοκιμάστε εκφράσεις όπως « Μερικές μητέρες βρίσκουν ότι…… αυτό λειτουργεί καλά» «Όλα τα μωρά είναι διαφορετικά. Γιατί δεν δοκιμάζεις το α ή το β για να δεις αν σε βολεύει;» Ενθαρρύνετε την να δοκιμάσει διάφορους τρόπους για να ικανοποιήσει το μωρό της. Επαινέστε την.
• Προσπαθήστε να μην παίρνετε το μέρος του μωρού ή του συντρόφου όταν η μητέρα τους κριτικάρει.
• Ενθαρρύνετε την μητέρα να εντοπίσει και να ξεκινήσει δραστηριότητες που τη βοηθούν να νιώσει καλά με τον εαυτό της (π.χ. καλλιτεχνικές δραστηριότητες, γυμναστική, εκπαίδευση) ή βοηθήστε την να βρει δουλειά ή υποστηρικτικό δίκτυο μετά την αποφυλάκιση της.
• Ίσως χρειαστεί να παραπέμψετε την μητέρα σε άλλες ιατρικές υπηρεσίες για περαιτέρω βοήθεια. Αυτό μπορεί να χρειαστεί αν οι σχέσεις μητέρας-παιδιού εμφανίζουν διαρκή προβλήματα ή επειδή η μητέρα πάσχει από επιλόχεια κατάθλιψη. Είναι δύσκολο να πούμε πότε κάτι χρειάζεται παραπομπή. Γενικότερα αν κάποια συμπτώματα συνεχίζονται για περισσότερο από ένα μήνα αναζητήστε βοήθεια.
Η μελαγχολία της μητρότητας
Αυτή η κατάσταση εμφανίζεται σχεδόν στο 50% των γυναικών που γεννούν κατά τη διάρκεια των πρώτων 10 ημερών . Η μητέρα μπορεί να είναι ασυνήθιστα συναισθηματικά ευαίσθητη. Παρουσιάζει έντονες μεταπτώσεις στη διάθεση της κατάθλιψη, ενθουσιασμός, ευερεθιστότητα ή άγχος. Ο εκνευρισμός της μπορεί να κατευθύνεται προς άλλες μητέρες ή προς το προσωπικό. Μπορεί να έχει προβλήματα ύπνου.
• Η υπερευαισθησία της μητέρας μπορεί να σχετίζεται μερικώς με την κούραση και τον ενθουσιασμό που ακολουθούν της γέννας
• Υπάρχει και ένας πρόσθετος και ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας που προκαλεί υπερένταση στην νέα μητέρα κι έχει να κάνει με την παραμονή της σε ένα ξένο περιβάλλον όπως είναι αυτό της φυλακής.
• Η μητέρα μπορεί να βιώσει πρόσκαιρα αρνητικά συναισθήματα απέναντι στο μωρό τα οποία συνήθως κρατούν λίγο.
• Μπορεί να υποφέρει από πονοκεφάλους, σύγχυση και ελλιπή συγκέντρωση τα οποία επίσης περνούν μετά από λίγο.
Σε αυτές τις περιπτώσεις αν τα συμπτώματα αυτά είναι βραχυπρόθεσμα δεν παρατηρούνται μακροπρόθεσμες συνέπειες στις σχέσεις μητέρας-παιδιού. Ωστόσο αν η κατάσταση αυτή παραμένει για διάστημα μεγαλύτερο των 2 εβδομάδων τότε θα πρέπει να παραπεμφθεί σε κάποιον ειδικό.
Επιλόχεια κατάθλιψη
1 στις 10 γυναίκες εμφανίζουν κατάθλιψη μετά τη γέννα που αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα μπορεί να έχει μακροχρόνια εξέλιξη. Η διάθεση του ατόμου είναι πεσμένη και το άτομο λυπημένο τον περισσότερο καιρό. Το άτομο χάνει την ελπίδα του «θεωρεί ότι τίποτα δεν θα καλυτερέψει» και βιώνει αισθήματα αναξιότητας και ενοχές (θεωρεί πως τα πάντα είναι δική της ευθύνη). Άλλα συμπτώματα αφορούν την ευερεθιστότητα προς το προσωπικό, το μωρό, τον σύντροφο, κόπωση (η μητέρα μπορεί να είναι τόσο εξουθενωμένη που να νομίζει ότι υπάρχει κάποια πάθηση) και αϋπνία, ανορεξία. Μια γυναίκα με κατάθλιψη μπορεί να σκέφτεται να κάνει κακό στον εαυτό της ή στο μωρό της. Επίσης τα καταθλιπτικά συμπτώματα μπορεί να είναι εντονότερα κατά τη διάρκεια της μέρας ή κατά της διάρκεια της νύχτας. Εναλλακτικά, μπορεί να είναι πολύ αγχωμένη και φοβισμένη και να τρομοκρατείται όταν μένει μόνη της.
Η επιλόχεια κατάθλιψη συνήθως εμφανίζεται τις πρώτες 6 εβδομάδες μετά τη γέννα και διαφέρει από την μελαγχολία διότι τα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερο από δυο εβδομάδες και χειροτερεύουν, εκτός αν δεχθούν παρέμβαση. Οι μητέρες με επιλόχεια κατάθλιψη συνήθως ανταποκρίνονται λιγότερο στις ανάγκες του μωρού. Αν τα συμπτώματα παρατηρηθούν και θεραπευθούν έγκαιρα συνήθως δεν προκαλούνται σοβαρά προβλήματα. Όμως εάν η μητέρα παραμένει καταθλιπτική για μεγάλα διαστήματα δρα αρνητικά στην συμπεριφορά του παιδιού.
Αν τα συμπτώματα επιμένουν για παραπάνω από δυο εβδομάδες θα πρέπει να παραπέμψετε την μητέρα σε κάποια ψυχιατρική υπηρεσία, ενώ αν η κατάθλιψη συνοδεύεται από αυτοκτονικές ιδέες τότε η παραπομπή είναι επείγουσα.
Αν η μητέρα δει κάποιον ειδικό και διαγνωστεί με επιλόχεια κατάθλιψη είναι βοηθητικό να της δώσετε τις παρακάτω συμβουλές και πληροφορίες.
• Τα αισθήματα απελπισία, άγχους και οι συχνές μεταβολές διάθεσης είναι συμπτώματα της ασθένειας. Δεν σημαίνει ότι τρελαίνεται. Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι κάτι πολύ συχνό που μπορεί να συμβεί στον καθένα.
• Το να μάθεις να φροντίζεις ένα μωρό είναι μια δύσκολη και κουραστική δουλειά που χρειάζεται χρόνο και πρακτική βοήθεια.
• Το να μην αισθάνεσαι όπως περίμενες για το μωρό σου δεν σε κάνει κακή μητέρα ούτε και σημαίνει ότι αυτό θα κάνει κακό στο παιδί.
• Θα γίνεις καλύτερα με τον καιρό και η θεραπεία παίζει καταλυτικό ρόλο σε αυτό
• Ενθαρρύνετε την να βρει χρόνο για τον εαυτό της και να κοιμάται όσο περισσότερο μπορεί.
• Ενθαρρύνετε την να τρώει τακτικά ακόμα και δεν έχει όρεξη.
• Ενθαρρύνετε την στην αναζήτηση βοήθειας και υποστηρίξτε την στο να διεκδικεί τηλεφωνήματα σε φίλους και οικογένεια
• Αν είναι δυνατό αυξήστε την πρακτική βοήθεια που δέχεται η μητέρα π.χ. βοηθώντας την στο μπάνιο του μωρού, δίνοντας της χρόνο να ξεκουραστεί χωρίς το μωρό
• Έχετε στο μυαλό σας ότι η ασθένεια θα έχει επιπτώσεις στη συμπεριφορά της μητέρας. Μπορεί να είναι ευερέθιστη και επιθετική
• Ενθαρρύνετε την μητέρα να λαμβάνει μέρος σε βραχυπρόθεσμες δραστηριότητες που μπορούν να βελτιώσουν την αυτοεκτίμηση της.
• Ενθαρρύνετε τη μητέρα να αντιστέκεται στην απαισιοδοξία και στην αυτοκριτική και να μην συγκεντρώνεται σε αρνητικές σκέψεις και ενοχές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου