Ψυχώσεις
O όρος ψύχωση αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα ψυχικών διαταραχών που σχετίζονται με κάποια απώλεια επαφής με την πραγματικότητα. Περιλαμβάνει ασυνήθιστες και συχνά οδυνηρές εμπειρίες όπως:
Παραληρητικές ιδέες: Οι σκέψεις μπερδεύονται και οι προτάσεις είναι ασαφείς ή δεν βγάζουν νόημα. Κάποιοι ασθενείς ίσως νομίζουν ότι κάποιο άλλοι τοποθετούν τις ιδέες στο κεφάλι τους και πως οι σκέψεις αυτές δεν είναι δικές τους. Ίσως εμφανίζονται ως μη συνεργάσιμοι.
Οι ψευδείς αντιλήψεις φαίνονται ως αληθινές στο άτομο που πάσχει. Είναι συχνά πολύ τρομακτικές και δεν μπορούν να καταρριφθούν με λογικά επιχειρήματα διότι για το άτομο που πάσχει είναι πραγματικές. Μπορεί για παράδειγμα να νομίζει ότι το φαγητό του είναι δηλητηριασμένο.
Ψευδαισθήσεις: Το άτομο μπορεί να βλέπει, ακούει, γεύεται , μυρίζει, αισθάνεται κάτι που δεν υπάρχει. Μπορεί να ακούει φωνές ενώ βρίσκεται μόνο του.
Αλλαγές στο συναίσθημα: Οι ασθενείς μπορεί να αισθάνονται περίεργα και εντελώς αποκομμένοι από τον κόσμο. Οι απότομες αλλαγές στο συναίσθημα είναι συχνές. Από την άλλη το άτομο μπορεί να έχει επίπεδο συναίσθημα. Δηλαδή, να είναι ανίκανοι να βιώσουν συναισθήματα.
Είδη ψυχωτικών διαταραχών
• Ψύχωση προκαλούμενη από ουσίες
Η χρήση ή/και η αποχή από το αλκοόλ και τα ναρκωτικά μπορεί να σχετίζεται με την εμφάνιση ψυχωτικών συμπτωμάτων. Αυτό δεν ισχύει για όλους όσους είναι χρήστες. Η χρήση ουσιών μπορεί να προκαλέσει ψυχωτικά συμπτώματα αλλά μπορεί να συμβεί και το αντίστροφο, δηλαδή ένα άτομο που πάσχει από ψύχωση να καταφύγει στις ουσίες για να μπορέσει να αντέξει τα συμπτώματα αυτά.
• Αντιδραστική ψύχωση
Τα ψυχωτικά συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ως απάντηση σε ένα εξαιρετικά στεσογόνο γεγονός ζωής. Το άτομο αναρρώνει γρήγορα και δεν προχωρά σε μια δια βίου νόσο. Κάποια άτομα είναι πιο επιρρεπή στο να εμφανίσουν μια τέτοια αντίδραση όπως εκείνοι που πάσχουν από μια σοβαρή διαταραχή της προσωπικότητας και εμφανίζουν επιθετικότητα ή άλλες αντικοινωνικές συμπεριφορές. Αντιδραστική ψύχωση μπορεί να εμφανίσουν και κρατούμενοι που βρίσκονται για αρκετό καιρό στην απομόνωση .
• Σχιζοφρένεια
Η σχιζοφρένεια αποτελεί μια ψυχωτική διαταραχή στην οποία τα συμπτώματα υπάρχουν για τουλάχιστον 6 μήνες. Τα συμπτώματα και η διάρκεια της ασθένειας ποικίλλουν. Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν σταθερότητα ανάμεσα στα ψυχωτικά επεισόδια. Κάποιοι βιώνουν μακροπρόθεσμα προβλήματα που απαιτούν συνεχιζόμενη φροντίδα.
• Πρώτο ψυχωτικό επεισόδιο
Τα άτομα που εμφανίζουν το πρώτο ψυχωτικό επεισόδιο συνήθως δεν κατανοούν τι τους συμβαίνει και αισθάνονται μπερδεμένοι. Η συνήθης ηλικία έναρξης κυμαίνεται από την εφηβεία μέχρι την πρώτη ενήλικη ζωή. Η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση είναι ζωτικής σημασίας. Το 20 με 25 % των ατόμων επανέρχονται πλήρως μετά το πρώτο επεισόδιο.
Θεραπείες
1.Φαρμακευτική αγωγή
Η λήψη φαρμάκων είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση του ατόμου που βίωσε ψυχωτικό επεισόδιο καθώς και για την πρόληψη μελλοντικών επεισοδίων
2. Συμβουλευτική και ψυχοεκπαίδευση
Τόσο ο ασθενής όσο και τα άτομο που συναναστρέφονται μαζί του πρέπει να γνωρίζουν για τις αιτίες τα συμπτώματα και την επίδραση που αυτά έχουν στην σκέψη, στο συναίσθημα και στην συμπεριφορά του ασθενούς.
Είναι σημαντικό να μπορούν να αναγνωρίσουν τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια ώστε να μπορέσουν να αποφύγουν ένα ψυχωτικό επεισόδιο που έρχεται. Επιπλέον, ο ασθενής και οι γύρω πρέπει να μάθουν να διατηρούν το συναίσθημα τους σε χαμηλά επίπεδα, και αυτό διότι έχει βρεθεί ότι η αποφυγή έκφρασης πολύ έντονων αρνητικών συναισθημάτων, όπως κριτική ή πολύ έντονων θετικών συναισθημάτων όπως υπερπροστατευτικότητα, μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση ψυχωτικού επεισοδίου.
3. Ψυχοκοινωνική αποκατάσταση
Τα άτομα με σχιζοφρένεια συχνά χρειάζονται βοήθεια και υποστήριξη σε θέματα εργασίας, στέγης, διαχείρισης των οικονομικών κ.α.
Γενικές αρχές
Η ακριβής αιτιολογία της σχιζοφρένειας είναι μέχρι σήμερα άγνωστη. Ωστόσο, φαίνεται ότι πρόκειται για ένα συνδυασμό βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Δεν είναι η σχιζοφρένεια αυτό που κληρονομείται αλλά μια προδιάθεση στην εκδήλωση των ψυχωτικών συμπτωμάτων.
Οι έρευνες έχουν δείξει ότι αν ένα άτομο εμφανίσει σχιζοφρένεια το περιβάλλον στο οποίο ζει μπορεί να βελτιώσει ή να επιδεινώσει την κατάσταση του. Σε ένα ήρεμο περιβάλλον όπου παρέχεται στο άτομο υποστήριξη και ενθάρρυνση το άτομο που πάσχει από σχιζοφρένεια θα εμφανίσει λιγότερα ψυχωτικά επεισόδια απ’ ότι όταν περιτριγυρίζεται από άτομα που τον πιέζουν, τον κριτικάρουν ή τον φοβίζουν.
Συνεπάγεται ότι υπάρχουν μερικά χαρακτηριστικά στη ζωή της φυλακής που μπορούν να βελτιώσουν τη ζωή του ατόμου που πάσχει και άλλα που μπορεί να την επιδεινώσουν.
Θετικοί παράγοντες είναι η ύπαρξη σταθερού προγράμματος, η εξασφάλιση διαμονής και φαγητού και η τάξη. Αρνητικοί παράγοντες είναι οι φωνασκίες, οι τσακωμοί και η παρενόχληση από μέλη του προσωπικού ή άλλους συγκρατούμενους.
Είναι χρήσιμο:
Το άτομο να βρίσκεται σε μια δομή όπου υπάρχει ηρεμία και τάξη
Οι συγκρατούμενοι να επιλέγονται προσεκτικά
Το προσωπικό να ενθαρρύνεται ώστε να απευθύνεται στον ασθενή με ηρεμία
Να προγραμματίζονται δραστηριότητες ημερησίως αλλά να μην πιέζεται το άτομο να κάνει περισσότερα απ’ όσα είναι έτοιμος να κάνει
Μετά από ένα ψυχωτικό επεισόδιο
Τα άτομα που πάσχουν από ψυχωτικές διαταραχές είναι πιθανό να αισθάνονται μπερδεμένοι, φοβισμένοι και χωρίς αυτοπεποίθηση τόσο κατά τη διάρκεια ενός ψυχωτικού επεισοδίου όσο και για αρκετό καιρό μετά. Χάνουν την αίσθηση ελέγχου των σκέψεων τους και κατά την ανάρρωση τους κοιμούνται για μεγάλα διαστήματα ακόμα και κατά τη διάρκεια της μέρας.
Έχουν ανάγκη από ησυχία και απομόνωση
Είναι αδρανείς και δεν μπορούν ή δε θέλουν να ασχοληθούν με πολλά πράγματα
Αν το άτομο επιστρέφει στη φυλακή μετά από ένα τέτοιο επεισόδιο είναι σημαντικό να βρεθεί ένα ήσυχο μέρος, σταδιακά θα πρέπει να ενθαρρύνεται ώστε να συμμετέχει στις δραστηριότητες. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να βλέπουμε και το άτομο πέρα από την αρρώστια του, ως κάποιον που έχει ενδιαφέροντα και δυνατότητες, η φάση επιβράδυνσης που ακολουθεί έναν ασθενή μετά από ένα ψυχωτικό επεισόδιο δεν σημαίνει ότι το άτομο δεν έχει ενδιαφέροντα.
Αντιδράσεις σε δύσκολες συμπεριφορές
• Συζητώντας με κάποιον που ακούει φωνές
Αντιδρούμε με ηρεμία
Δεν αμφισβητούμε το γεγονός ότι ακούει φωνές-για τον ασθενή αυτές οι φωνές είναι πραγματικότητα, ωστόσο μπορούμε να τον ενημερώσουμε ότι οι φωνές αυτές προέρχονται από κάποια δυσλειτουργία του εγκεφάλου
Αναγνωρίζουμε τη δυσφορία και τη δυσκολία που μπορούν να προκαλέσουν αυτές οι φωνές
Μιλάμε αργά και καθαρά και αν χρειαστεί επαναλαμβάνουμε
Αποσπούμε την προσοχή του αλλάζοντας το θέμα σε κάτι πιο ουδέτερο
• Συζητώντας με κάποιον που αναφέρει τις παραληρητικές του ιδέες
Δείχνουμε κατανόηση
Δεν απορρίπτουμε τις παράξενες ιδέες αλλά ούτε και τις επιδοκιμάζουμε. Αντίθετα μπορούμε να εστιάσουμε στο πως νιώθει εξαιτίας αυτών των ιδεών και να αλλάξουμε το θέμα σε κάτι πιο ουδέτερο
• Συναναστρεφόμενοι με κάποιον που αναρρώνει από ένα ψυχωτικό επεισόδιο
Τα επίπεδα μνήμης, συγκέντρωσης και υπομονής μπορεί να είναι αρκετά μειωμένα στο άτομο, να μιλάτε αργά και να επαναλαμβάνετε
Μην υποθέτετε ότι συνειδητά δεν έχουν υπακούσει μια διαταγή, βεβαιωθείτε πρώτα ότι έχουν καταλάβει τι λέτε
Ενθαρρύνετε δραστηριότητες που δεν είναι πολύ απαιτητικές αυξάνοντας προοδευτικά την πολυπλοκότητα
• Μιλώντας με κάποιον που είναι θυμωμένος και επιθετικός
Τα άτομα με σχιζοφρένεια συνήθως είναι ντροπαλά και αποσυρμένα. Ωστόσο μπορούν να γίνουν επιθετικά, ιδιαίτερα αν βιώνουν φόβο ή παρανοϊκές ιδέες (αίσθημα καταδίωξης) ή ακούν φωνές που τους παρακινούν σε επιθετικές συμπεριφορές (σπάνιο ενδεχόμενο).
Δώστε στο άτομο «χώρο»
Πληροφορήστε το άτομο για το τι σκοπεύετε να κάνετε, μην αφήνετε την φαντασία του να οργιάζει
Ενημερώστε το άτομο ότι δεν θέλετε να του κάνετε κακό
Μιλήστε ήρεμα
Μιλήστε στο άτομο σε ένα ήσυχο περιβάλλον αν αυτό είναι δυνατόν
Διατηρήστε τα χέρι σας στο οπτικό του πεδίο
Ελαχιστοποιήστε τις κινήσεις σας
Ρωτήστε τον γιατί είναι αναστατωμένος
Μην φωνάζετε
Μην ψιθυρίζετε στους συναδέλφους σας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου