Πριν από λίγες εβδομάδες ο ιταλός αρχιμουσικός Ρικάρντο Μούτι επισκέφθηκε τις φυλακές Βollate στα περίχωρα του Μιλάνου. Καλεσμένος μιας ομάδας κρατουμένων, σύμφωνα με τον ιταλικό Τύπο, πέρασε δύο ώρες μαζί τους ερμηνεύοντας δημοφιλείς συνθέσεις του κλασικού ρεπερτορίου στο πιάνο, ανταλλάσσοντας απόψεις και μιλώντας τους για τις διεξόδους που μπορεί να προσφέρει η όποιας μορφής ενασχόληση με τη μουσική. Ο Μούτι έφυγε με την υπόσχεση να επιστρέψει σύντομα ενώ, μιλώντας στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία έδειξαν ζωηρό ενδιαφέρον για την πρωτοβουλία του, επισήμανε τον κοινωνικό ρόλο της τέχνης του αλλά και την ευθύνη των καλλιτεχνών να ανταποκριθούν σε αυτήν.
Δεδομένης της κοινωνικής ευαισθησίας του 68χρονου μαέστρου, η κίνησή του μάλλον δεν ξαφνιάζει. Μόλις εξελέγη στη θέση του μουσικού διευθυντή της Συμφωνικής Ορχήστρας του Σικάγου, το 2008, ο Μούτι έκανε γνωστή την επιθυμία του να δραστηριοποιηθεί προς αυτή την κατεύθυνση δίνοντας συναυλίες σε φυλακές και σε αναμορφωτήρια των ΗΠΑ. Πριν από λίγους μήνες μάλιστα επ΄ ευκαιρία της δημοσιοποίησης του προγράμματος της πρώτης επίσημης σεζόν του (2010-2011) ανακοίνωσε και συγκεκριμένες πρωτοβουλίες.
Η αλήθεια είναι ότι η ιδέα της δημιουργικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου των κρατουμένων σε φυλακές και αναμορφωτήρια μέσω της παρακολούθησης ή ακόμη και της συμμετοχής σε πολιτιστικές δραστηριότητες κερδίζει διαρκώς έδαφος διεθνώς. Χαρακτηριστικό το προ ολίγων ημερών δημοσίευμα της εφημερίδας «Κήρυκας της Σκωτίας» με θέμα ένα νέο φιλόδοξο project με τίτλο «Η αλλαγή που εμπνέει». Το πρόγραμμα, κόστους 300.000 λιρών, θα διαρκέσει ένα έτος και στο πλαίσιό του επτά από τους μεγαλύτερους σκωτσέζικους πολιτιστικούς οργανισμούς (ανάμεσά τους η Οπερα της Σκωτίας και η Εθνική Πινακοθήκη) θα επισκεφθούν έξι φυλακές παρουσιάζοντας ειδικά διασκευασμένες παραγωγές και δίνοντας την ευκαιρία στους κρατουμένους να συμμετάσχουν σε αυτές.
Το εν λόγω project φιλοδοξεί να αποτελέσει μια πιο οργανωμένη συνέχεια ενός προγράμματος το οποίο εξελίχθηκε στις δεκαετίες του 1970 και 1980 και φιλοδοξούσε να αναμορφώσει μερικούς από τους πλέον βίαιους κρατουμένους με τη βοήθεια της τέχνης. Δύο τουλάχιστον από αυτούς, ο Τζίμι Μπόιλ και ο Χιου Κόλινς, μετατράπηκαν από διαβόητοι κακοποιοί σε επιτυχημένους καλλιτέχνες.
Με την Καμεράτα στον Αυλώνα
«Ατομα που εμπλέκονται σε παραβατική συμπεριφορά έχουν συχνά εξαιρετικά υψηλό δείκτη ευφυΐας αλλά δυστυχώςτο χάρισμά τους αυτό έχει διοχετευτεί σε λάθος δρόμους» λέει η κυρία Ευτυχία Κατσιγαράκη, εγκληματολόγος, προϊσταμένη του τμήματος Πρόληψης Εγκληματικότητας και Κοινωνικής Ενταξης Νέων του υπουργείου Δικαιοσύνης. «Εδώ ακριβώς έγκειται και η μεγάλη πρόκληση του εγκλεισμού:να αξιοποιήσει τις κλίσεις τους και μέσω αυτών να τους επαναφέρεις στον σωστό δρόμο». Αναφορικά με τον κύκλο πολιτιστικών εκδηλώσεων με τίτλο «Η ζωή είναι παντού» που διοργανώθηκε το 2006 και διήρκεσε περίπου μία διετία, η κυρία Κατσιγαράκη επισημαίνει: «Υπηρετούσα τότε στη Γενική Δι εύθυνση Σωφρονιστικής Πολιτικής του υπουργείου Δικαιοσύνης. Αξιοποιώντας ορισμένες προσωπικές γνωριμίες μου σε οργανισμούς όπως η Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής,το Φεστιβάλ Αθηνών, η Λυρική Σκηνή και αλλού, αποφασίσαμε να κάνουμε κάτι σε αυτή την κατεύθυνση.Διοργανώσαμε συναυλίες, θεατρικές δραστηριότητες, εκδηλώσεις βιβλίου,προβολές και διαπίστωσα πως, τελικά, ζούμε σε έναν κόσμο με κοινωνική ευαισθησία». Θυμάται η ίδια κάποιο περιστατικό που την εντυπωσίασε ιδιαίτερα; «Τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες της συναυλίας της Καμεράτα υπό τον κ. Αλέξανδρο Μυράτ στις φυλακές ανηλίκων Αυλώνα,η οποία έγινε σε μια ημέρα μεγάλου καύσωνα».
Μαέστροι σε κέντρα απεξάρτησης
«Από τα μέσα ακόμη της δεκαετίας του ΄90 θυμάμαι τον Α. Μυράτ να μου λέει πόσο πολύ θα ήθελε να δώσει συναυλίες η Ορχήστρα σε χώρους όπως οι φυλακές και τα αναμορφωτήρια» θυμάται η διοικητική διευθύντρια της Καμεράτα- Ορχήστρας Φίλων της Μουσικής κυρία Παρί Χριστοδουλοπούλου. «Τελικάη ευκαιρία μάς δόθηκε το 2006. Δώσαμε συναυλίες στις φυλακές ανηλίκων Αυλώνα αλλά και στο Κέντρο Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένωνστον Ελαιώνα της Θήβας, παρουσιάζοντας ένα αμιγώς κλασικό πρόγραμμα αφιερωμένο στον Μότσαρτ.
Ηταν μια πραγματική εμπειρία. Συνθήκες ποικιλοτρόπως δύσκολες, πολλές εθνικότητες, διαφορετικές ηλικίες... Ξεκινήσαμε με αρκετό κοινό το οποίο στην πορεία μεταβλήθηκε:άλλοι έφευγανάλλοι έρχονταν. Ας μην ξεχνούμε ότι παρουσιάσαμε μια μουσική την οποία το 90% των ανθρώπων αυτών δεν είχε ξανακούσει στη ζωή του. Δεν θα ξεχάσω, στο τέλος του προγράμματος, ένα πιτσιρίκι 13-15 χρόνων που ήλθε και μας ζήτησε CD. Μόνο και μόνο για αυτό το παιδίη όλη ιστορία άξιζε τον κόπο. Εχοντας μιλήσει και με τους μουσικούς και με τον μαέστρο, θεωρώ ότι όλοι τους είναι διατεθειμένοι να επαναλάβουν το εγχείρημα. Αυτό ίσως που θα χρειαζότανωστόσοσε ενδεχόμενη νέα απόπειρα, είναι μια κάποια προετοιμασία έτσι ώστε και οι ίδιοι οι κρατούμενοι να έχουν ένα είδος συμμετοχής. Ετσι θα είχε, ίσως, ακόμη μεγαλύτερο νόημα».
Ηταν μια πραγματική εμπειρία. Συνθήκες ποικιλοτρόπως δύσκολες, πολλές εθνικότητες, διαφορετικές ηλικίες... Ξεκινήσαμε με αρκετό κοινό το οποίο στην πορεία μεταβλήθηκε:άλλοι έφευγανάλλοι έρχονταν. Ας μην ξεχνούμε ότι παρουσιάσαμε μια μουσική την οποία το 90% των ανθρώπων αυτών δεν είχε ξανακούσει στη ζωή του. Δεν θα ξεχάσω, στο τέλος του προγράμματος, ένα πιτσιρίκι 13-15 χρόνων που ήλθε και μας ζήτησε CD. Μόνο και μόνο για αυτό το παιδίη όλη ιστορία άξιζε τον κόπο. Εχοντας μιλήσει και με τους μουσικούς και με τον μαέστρο, θεωρώ ότι όλοι τους είναι διατεθειμένοι να επαναλάβουν το εγχείρημα. Αυτό ίσως που θα χρειαζότανωστόσοσε ενδεχόμενη νέα απόπειρα, είναι μια κάποια προετοιμασία έτσι ώστε και οι ίδιοι οι κρατούμενοι να έχουν ένα είδος συμμετοχής. Ετσι θα είχε, ίσως, ακόμη μεγαλύτερο νόημα».
αναδημοσίευση: http://www.tovima.gr
της ΙΣΜΑ Μ. ΤΟΥΛΑΤΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου